Berigt en Instructie (ca 1700), Jan van der Heyden (Bron: Rijksmuseum Amsterdam groot)

Recent was het zelfs op tv. De gemeente Amsterdam slaagde er in om een unieke collectie te verwerven bestaande uit tekeningen, publicaties en historische objecten van Jan van der Heyden (1637-1712) en zijn zoon, Jan van der Heyden de Jonge (1662-1726). Een en ander wordt/is ondergebracht bij Stadsarchief Amsterdam en Amsterdam Museum. Jan van der Heyden was een homo universalis die naast kunstenaar ook actief was als uitvinder en zakenman. Zo ontwierp hij een nieuwe straatlantaarn waarmee hij Amsterdam van een moderne openbare verlichting voorzag. Daarnaast deed hij revolutionaire aanpassingen aan de brandspuit en verbeterde hij de wijze waarop de brandweer was georganiseerd.

Tuinhistorisch gezien laat een van de vele afbeeldingen met de nieuwe brandspuit in bedrijf nog iets leuks zien, om ‘Tuinen, Plantagien, en ’t Geboomte te bevochtigen’. Het staat op Berigt en Instructie, Op ’t gebruik der kleine Slang-Brand en Tuin-Spuitjes, zo in Ongeval van Brand als om de Plantagien te besproeijen van ca. 1700.

Het landhuis dat in de brand staat is Goudestein te Maarssen. Van Heyden schilderde dit meermaals, o.a. deze. Direct onder de afbeelding staat: ‘Afbeelding der klyne Geoctrojeerde Slang brand- en Tuin Spuitjes; dienstig en geschikt tot bewaring van Landhuizen by brand; en meede om by droogte Tuinen, Plantagien, en ’t Geboomte te bevochtigen. Uitgevonden en te bekoomen by Jan vander Heide, en Jan vander Heide de Jonge.’

In de tekst zelf staat het onderstaande:

En hier onder nog even een uitsnede met het besproeien van het gras en een boom.
Jan Holwerda