Chineesche koepel op Zwaanwijck Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Op Zwaanwijck is de Chineesche koepel meermaals vastgelegd. In een verkoopadvertentie uit 1814 is overigens al sprake van onder andere een ‘Chineesche tent’.
Jan Holwerda
Chineesche koepel op Zwaanwijck Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Chineesche koepel op Zwaanwijck, uitsnede voorgaande foto
Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Chineesche koepel op Zwaanwijck Bron: internet
Zwaanwijck (Nigtevecht) Bron: Het Utrechts Archief
De naam Zwaanwijck (Nigtevecht) kennen we tegenwoordig mogelijk het meest waarschijnlijk door zijn hoge BN-ers-gehalte aan (ex-)bewoners. Vroeger had het een ander BN (=byzonder nice) gehalte door zijn tuinversierselen/-gebouwtjes e.d. Of zo u wilt follies. Hier een eerste bericht van een korte serie met mooie plaatjes.
Behoefte aan meer achtergrond? Klik hier voor een artikel van de hand van dhr Lisman (vanaf p. 69) en hier voor een artikel van Juliette Jonker-Duynstee. Verder schreven natuurlijk onze Carla Oldenburger en Wim Meulenkamp ieder in hun respectivelijke versie over de Theekoepels en tuinhuizen in de Vechtstreek ook wat over de bouwsels op Zwaanwijck.
Jan Holwerda
Zwaanwijck met bijgebouwen Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Miniatuur modelkeuken in het park van Zwaanwijck
Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
Interieur van modelkeuken of poppenhuis van Zwaanwijck
Bron: Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
OVERGENOMEN (zie hier)
In de collectie van het Stadsarchief Amsterdam is een schat aan informatie te vinden over de rijke geschiedenis van volkstuinen in Amsterdam. Foto’s van de opening van het oudste volkstuinpark Tuinwijck uit 1912, familiekiekjes uit de jaren twintig van volkstuinparken Hofwijck en Nut en Genoegen, bijzondere brieven uit de Tweede Wereldoorlog van mensen die graag een oorlogstuintje willen, kleurrijke tekeningen van volkstuinen, en een schat aan foto’s van tuinders in hun eigen tuintje.
Een rijke bron is het archief van de Bond van Volkstuinders dat ondergebracht is in het Stadarchief. Hierin zitten bijzondere documenten over de oprichting van de bond, notulen van de eerste vergaderingen en pachtovereenkomsten met tuinders. De Bond van Volkstuinders bestaat op 18 augustus 2017 precies 100 jaar.
Presentatie in de Schatkamer, 22 juni – 3 september 2017
Meer Schatkamer, zie hier.
OVERGENOMEN
In 1709 kocht de schatrijke Amsterdamse koopman Christoffel Brants een buitenplaats aan bij Nederhorst den Berg. Brants had zijn kapitaal vergaard met de handel op Rusland en was daar tot de intimi van tsaar Peter de Grote gaan behoren. Uit bewondering voor de Russische heerser noemde hij zijn buitenplaats Petersburg. Een voor hem indrukwekkende gebeurtenis moet de ontvangst van de tsaar en tsarina op Petersburg zijn geweest. Brants werd in de Russische adelstand verheven. Hij was zeer actief in de lutherse gemeenschap en die werd dan ook rijkelijk bedacht in zijn testament. Petersburg echter werd afgestoten. Hoewel het buiten nog een tijd als zomerverblijf dienst bleef doen, ging de eens zo indrukkende buitenplaats aan het begin van de negentiende eeuw verloren. Daarin volgde Petersburg vele andere buitens aan de Vecht. Toch leeft de herinnering aan Petersburg voort en dit fraai geïllustreerde boek maakt duidelijk waarom Petersburg zo’n onuitwisbare indruk heeft achtergelaten.
Inhoud:
De voorgeschiedenis – Fred Vogelzang
Petersburg in een buitenplaatsenlandschap – Fred Vogelzang
Brants en Petersburg – Emmanuel Waegemand, m.m.v. Harry Donga
Petersburg: het huis, de bijgebouwen en de tuinversiering – Leo Wevers
De tuinen – Harry Donga m.m.v. Fred Vogelzang
De latere bewoners – Claudette Baar – de Weerd
Fred Vogelzang e.a., Buitenplaats Petersburg aan de Vecht, ISBN 9789074205078, 95 p., € 19,95
Zie hier voor details en bestellen.
INGEZONDEN
Op woensdag 11 oktober 2017 zal Stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL) voor de derde en achtereenvolgende keer de Ithakaprijs en -stipendium uitreiken.
Onze stichting is door oud-staatssecretaris Mr. Els Veder-Smit in de gelegenheid gesteld om de zogenaamde Ithakaprijs in te stellen voor interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek rond Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Ook journalistieke (media) producties die dit cultuurgroen erfgoed breed en positief onder de aandacht hebben gebracht van een breed Nederlands publiek komen in aanmerking.
Het Ithakastipendium is beschikbaar voor onderzoekers die op uiteenlopende studiegronden onderzoek willen verrichten naar KBL op voorwaarde dat het onderzoek gepubliceerd is of zal worden. Aan de prijs en het stipendium is een geldbedrag van € 5.000,- verbonden.
Inzendingen kunnen tot 4 augustus 2017 worden gedaan.
Lees hier de voorwaarden en zie hier voor meer over prijs en stipendium.
Sion bij Rijswijk. Gravure door Pieter van Call, ca. 1725
De jaarlijkse Ronde Tafel Conferentie van Cascade op 24 maart 2018 zal in het teken staan van ‘verdwenen tuinen in Nederland en hun beleving door tijdgenoten’. Veel tuinhistorisch onderzoek richt zich op de historische ontwikkeling van tuinen en parken die tegenwoordig nog bestaan, naar de gelaagdheid van de achtereenvolgende ontwikkeling in vormgeving en beplanting. Daarnaast is er het nodige onderzoek gedaan naar verdwenen tuinen en parken die bekend zijn gebleven door afbeeldingen en schriftelijke bronnen. Voor een goed begrip van de Nederlandse tuingeschiedenis zijn die verdwenen tuinen en parken net zo belangrijk als de thans nog bestaande.
Als we ons verplaatsen in de tuinliefhebber van eeuwen geleden, welke tuinen zou diegene dan als toonaangevend of representatief hebben aangewezen en waarom, en in hoeverre sluit dat aan bij wat we tegenwoordig als belangrijke – al dan niet verdwenen -historische tuinen zien? De uitdaging die Cascade stelt, is om door de ogen van de tuinliefhebber of -kenner van weleer naar verdwenen Nederlandse tuinen te kijken en die vragen trachten te beantwoorden, aan de hand van een aantal voorbeelden.
Cascade nodigt deelnemers uit om op het symposium een presentatie van circa 30 minuten (inclusief tijd voor discussie) te verzorgen. Trefwoorden daarvoor zijn: de verdwenen tuin als onderzoeksthema, beeldvorming en perceptie. Belangstellenden kunnen zich vóór 1 oktober 2017 aanmelden op secretariaat@cascade1987.nl.
Cascade heeft het voornemen om in 2019 een derde deel in zijn reeks over Nederlandse tuingeschiedenis te doen verschijnen, waarin ditzelfde thema centraal zal staan. De sprekers op de Ronde Tafel Conferentie zullen worden uitgenodigd om een schriftelijke bijdrage aan die publicatie te leveren, daarnaast zijn andere auteurs ook van harte welkom. Ook de laatsten kunnen zich aanmelden op secretariaat@cascade1987.nl.
De complete call met verdere details en voorbeelden vind u in deze PDF.
Leeuwendaal in Rijswijk. Litho door P.J. Lutgers, 1855
Plattegrond van een Engelsche boomgaard? (1798-1802), L. Hoogwinkel Bron: Regionaal Archief Dordrecht
In het meest recente Cascade bulletin staat het artikel ‘Westerhout na Adriaan Snoek: Montsche en Michael’ van Henk van der Eijk. Daarin brengt hij de kasboeknotitie ‘a. J. Montsche voor teekening &ca van de Eng. bogd.’ naar voren. Dit betreft dan een Engelsche boomgaard. Henk vervolgt met ‘Hoe zo’n boomgaard eruit zag, is eigenlijk nog steeds onduidelijk. Tromp schrijft hierover: ‘Bij de ‘Engelse Boomgaard’ moeten wij er waarschijnlijk vanuit gaan, dat de boomgaard op onregelmatige wijze met slingerpaden was aangelegd.’, maar dit is een omschrijving die niet op contemporaine bronnen lijkt te berusten.’
Bij het zien van bovenstaande plattegrond had ik iets van ‘Is dit misschien een Engelsche boomgaard?’. Een soortement Engelsche tuin met fruitsoorten. Het is een deel van de toenmalige tuin van de familie Hoog(h)winkel aan de Vrieseweg te Dordrecht. Onderaan de plattegrond staan de fruitsoorten genoemd. Als datering is de periode 1798-1802 gegeven. Gevoelsmatig zou ik ‘m later dateren. Verder inzoomen kan in de beeldbank van Regionaal Archief Dordrecht, klik hier.
Jan Holwerda
Alle genomineerden waren al bekend, net als de winnaar dat sinds de 21e juni ook is. Nu kunt u niet alleen de laudatio door Wim Meulenkamp uitgesproken nalezen (zie hier), maar ook 5 van de 6 onderzoekresultaten. Deze zijn online terug te vinden, het zijn:
* Ietse-Jan Stokroos. Graven in het landschap. Vormgeving en inrichting van begraafplaatsen in Nederland in het interbellum. Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, 2015 (PDF).
* Fenny Ramp. ‘Ten gerieve des volks’ Een onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van een uniek volkspark: het Sloterpark. Masterscriptie Universiteit van Amsterdam, 2016 (PDF).
* Gerrit van Oosterom. Gronden van vermaak. Een reconstructie van de ontwikkeling van de buitenplaatscultuur en het buitenplaatslandschap langs de Oude Rijn tussen Leiden en Utrecht (1600-1900). Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, 2015 (PDF).
* Anna van Gerve. Een nieuwe dialoog met de natuur. De positie van Louis le Roy in de ontwikkeling van natuurlijker openbaar groen in de jaren zeventig. Artikel in Stadsgeschiedenis, 2014, p. 130-148 (PDF).
*Jorinde Nijhuis. De tuinen van Beeckestijn. Een onderzoek naar feit en fictie in de geschiedenis van het ontwerp. Masterscriptie Vrije Universiteit Amsterdam, 2014 (PDF).
* Willem Weiland. Groen erfgoed: Het volkspark de Leidse Hout in Leiden. Functies en gebruik van het park 1931-2014. Masterscriptie Open universiteit, 2015 was niet online te vinden.
Kasteel Duivenvoorde Foto: www.kasteelduivenvoorde.nl
Wij nodigen u als donateur van harte uit om deel te nemen aan de Cascade-excursie op Duivenvoorde, met een rondleiding door het kasteelpark en een afsluiting in het nieuwe bezoekerscentrum. Deze excursie zal plaatsvinden op zaterdagmiddag 16 september, vanaf 13.00 uur, onder begeleiding van Korneel Aschman.
Duivenvoorde is een nog steeds bewoond kasteel en landgoed waarvan de wortels teruggaan tot in de dertiende eeuw. Ooit stond hier een grote, vierkante verdedigingstoren. In de latere middeleeuwen verrezen er rondom de toren, die tot in de 17de eeuw bleef bestaan, verscheidene vleugels. Zijn huidige uiterlijk dankt het huis aan verbouwingen uit 1631, toen de zijvleugels tot stand kwamen, en 1717. Die wijzigingen hingen samen met de aanleg van een uitgestrekt geometrisch park, waarbij symmetrie voorop stond.
Het park rond het kasteel (nu 87 hectare) onderging ingrijpende veranderingen toen de bewoner Nicolaas Johan Steengracht de tuinarchitect Johan David Zocher jr. uitnodigde om de tuinaanleg te moderniseren. Deze raakte in 1834 bij Duivenvoorde betrokken en leverde een parkontwerp dat in de jaren 1841-1849 werd uitgevoerd.
Stichting Duivenvoorde nodigde in 2007 de landschapsarchitect Michael van Gessel uit om een herstelplan voor het park op te stellen. Daarin zijn nieuwe vitaliteit, structuur en ruimtelijkheid de voornaamste ingrediënten. In september 2015 werd het herstelde landschapspark geopend. Tijdens de rondwandeling zullen we aandacht besteden aan de keuzes die zijn gemaakt in het herstel en hoe de tuinhistorische waarden daarin een plaats hebben gekregen.
Voor meer, zie de uitnodiging die u gemaild is (op maandag 3 juli, nog niet ontvangen? dan even een mail naar administratie@cascade1987.nl).
Klik hier voor aanmeldformulier met enige details en voor het aanmelden.
Wij hopen op een prachtige middag met veel Cascade-vrienden!
het Cascade-bestuur
Nu al een blik werpen? Zie de filmpjes hier.
Het nieuwe KNOB Bulletin is verschenen met daarin een artikel met nieuwe archiefgegevens over het leven van Jan van der Groen (?-1671), hovenier van de Prins van Oranje. Tot nu toe onbekende informatie uit de archieven van de Nassause Domeinraad en uit notariële akten maken het mogelijk een gedetailleerder beeld te schetsen van zijn leven en werkzaamheden als hovenier van de Prins. Het artikel is geschreven door Lenneke Berkhout, die onderzoek doet naar de wereld van de hoveniers van de prinse(sse)n van Oranje-Nassau in de periode 1621-1730. Het KNOB Bulletin is verkrijgbaar via de website van het KNOB: knob.nl/webwinkel.