Bosch en Hoven (Heemstede), ongedateerd, ongesigneerd, toegeschreven aan Jan van Varel 1765  Bron: Noord-Hollands Archief

Zwaar verslavend die beeldbanken. Afbeelding na afbeelding, kaart na kaart, foto na foto. En zoveel moois te zien. En dat gecombineerd met inzoomen, soms ongelofelijk ver inzoomen. Neem nou zoiets moois als een van de kaarten van het niet meer bestaande Bos(ch) en Hoven te Heemstede. Ik heb het over bovenstaande kaart. Op basis van een andere kaart is deze toegeschreven aan Jan van Varel en gedateerd met 1765. Als geheel is de kaart op beeldscherm al prachtig. Maar inzoomen brengt meer. Die reusachtige parterre voor het huis, de paden in rococo-stijl, de individuele bomen, de boomgaardbomen, de verschillende groenten in de moestuinen, het gevogelte in de menagerie, de koetsjes met paarden ervoor enz. En tot slot rechtsboven een uitbreiding, in vroeg-landschappelijke stijl (1765, zo vroeg!). Met bomen en heesters op verscheidene wijzen getekend, een veelheid aan verschillende soorten. En als onderdeel van de vroeg-landschappelijke aanleg, een eiland. En op dat eiland begroeit met verschillende bomen en heesters, een hermitage, met een bank ervoor. Ga vooral ook zelf inzoomen, in de beeldbank van Noord-Hollands Archief (gratis heel groot downloaden mag ook nog eens).
Jan Holwerda

Bosch en Hoven (Heemstede), uitsnede met vroeg-landschappelijke aanleg  Bron: Noord-Hollands Archief

Bosch en Hoven (Heemstede), uitsnede met eiland en hermitage  Bron: Noord-Hollands Archief

Kasteel Hallo (Nijmegen)  Bron: noviomagus.nl

Ik kende de foto´s e.d. al wel, maar las nu dat er vorig jaar ook een boekje over verschenen is, over Bat-Ouwe-Zate of kasteel Hallo te Nijmegen. De foto’s zijn zeer aansprekend en enkele geven iets van de tuin weer.

Een blik over de muur in de tuin van Bat-Ouwe-Zate  Bron: Regionaal Archief Nijmegen

Franciscus Johannes (‘Frans’) Hallo (1808-1879) was de bouwer en naamgever van het in 1858-1859 op de Lindenberg te Nijmegen gebouwde neogotische ‘kasteel’ (direct ten westen van het Valkhof). Het stadskasteel bezat 85 kamers, vele uitkijktorens, een oranjerie en een klokkentoren van negen verdiepingen. Na een half jaar vertrok Hallo alweer. In 1871 werd het complex verkocht als pensionaat en klooster van de Zusters Auxiliatricen van de Zielen van het Vagevuur en in 1954/55 werd het afgebroken. Als ik zo over het boekje Die merkwaardige F.J. Hallo lees, zie hier, staan daar meer afbeeldingen in dan in alleen de beeldbank van Regionaal Archief Nijmegen en deze pagina op noviomagus.nl.
Jan Holwerda

In de tuin van Bat-Ouwe-Zate  Bron: Regionaal Archief Nijmegen

Een haast on-Nederlands beeld, Bat-Ouwe-Zate  Bron: Regionaal Archief Nijmegen

OVERGENOMEN
Na ruim vijf jaar is de Zochers OnLine editie uit 2011 eindelijk herzien en vermeerderd. De structuur van deze Internet-publicatie is veranderd; persoonlijke gegevens zijn aangescherpt; enkele Zocherparken zijn uitgewerkt; nieuwe belangrijke illustraties zijn toegevoegd, o.a. het schilderij van Wybrand Hendriks ‘Directeuren en werkende leden van het Haarlemse Teekencollegie’, uit 1799 en een belangrijke kaart van de locatie van de Bloemisterij op Rozenhagen uit 1882; vele aktes en contracten omtrent Rozenhagen, afkomstig uit een particulier familie-archief zijn toegevoegd; de projectenlijst is qua jaartallen en opdrachtgevers aangevuld en bijgesteld. Zonder fouten is het document beslist niet. Aanvullingen en commentaren zijn daarom uiterst welkom.

Rechtstreekse download, complete bericht en Zochers page.

Op vrijdag 19 mei vindt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed het gecombineerde platform Groen Erfgoed en Kastelen & Buitenplaatsen onder het motto Rood met groen geeft diepte plaats. Deze bijeenkomst is van 13.30 tot 17.00 uur in Amersfoort. U bent hiervoor van harte uitgenodigd.

13.00 Inloop
13.30 Welkom door prof.dr. Yme Kuiper, bijzonder hoogleraar historische buitenplaatsen en landgoederen aan de Rijksuniversiteit Groningen, dagvoorzitter
13.40 De natuurlijkheid van het cultuurlandschap, dr. Dik van der Meulen, neerlandicus, schrijver en biograaf
14.15 Rood over groen, groen over rood. Omgaan met groene omgeving door nieuwe gebruikers van kastelen en buitenplaatsen versus omgang met monumenten vanuit natuurorganisaties – dr. Fred Vogelzang, medewerker wetenschap en projecten bij NKS
14.30 Rood en Groen of rood versus groen? Een verkenning in de wereld van bevriende natuurorganisaties, drs. René Dessing, directeur Stichting Kastelen,  Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL)
14.45 Discussie
15.00 Pauze
15.30 Natuurlijke processen als essentiële factor voor behoud van cultuurlandschappen. Twee voorbeelden, Jori Wolf MA, programmaleider nationale parken en adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer
15.45 Landschap met karakter. Textielfabrikanten maakten ons huidige, mooie Twentse landschap – drs. Mascha van Damme, adviseur erfgoed bij Het Oversticht
16.00 Oldengaerde: rode parel in een groen snoer. Hoe groen nodig is voor het behoud van het rode erfgoed – Erwin van Liempd Msc, directeur van de Stichting Het Drentse Landschap
16.15 Discussie
16.45 Speakerscorner
17.00 Borrel

Voor complete uitnodiging, meer details, aanmelden, zie hier.

De kleine (warme) kas bij Slot Mookerheide (Mook)  Bron: Natuurmonumenten

OVERGENOMEN (deels, zie hier)
Voor de publicatie van Hét Nederlandse Kassenboek – waarvan de projectleiding in handen is van Stichting In Arcadië – heeft het Prins Bernhard Cultuurfonds een subsidie toegekend. Hét Nederlandse Kassenboek wordt het standaardwerk over de geschiedenis en ontwikkeling van (planten)kassen in Nederland en daarmee samenhangend de geschiedenis en ontwikkeling van de tuinbouw in Nederland.

In 1998 is de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed begonnen met het vergaren van kennis over historische plantenkassen. Daarbij is een enorme hoeveelheid interessant materiaal boven water gekomen. Deze kennis is vervolgens verdiept door een werkgroep, bestaande uit medewerkers van de RCE en specialisten en vakmensen in het veld. De publicatie van Hét Nederlandse Kassenboek maakt deze kennis over historie, ontwikkelingsgeschiedenis, gebruik, onderhoud en restauratie van kassen openbaar voor een groot publiek. Het boek zal gratis beschikbaar zijn via een website en ook als Printing on Demand-uitgave tegen kostprijs te bestellen zijn.

De grote (koude) kas bij Slot Mookerheide (Mook)  Bron: Natuurmonumenten

Bezoek aan een bloemkwekerij (1791), Jacob Cats (1741-1799) Bron: Rijksmuseum Amsterdam

April toen in april nu. Bovenstaande tekening is een afbeelding van de maand april in een reeks van voorstellingen van de twaalf maanden. Het verbeeldt een bezoek aan een bloemkwekerij. In modieuze kledij gestoken dames en heren wandelen hier langs kweekbakken en stellingen met potplanten.
Hieronder twee uitsnedes in meer detail: de met doek overdekte koude bak en de stellage vol potjes en potplanten onder een afdakje tegen de tuinmuur. Kijk vooral ook ‘in’ het Rijksmuseum, daar kunt u lekker inzoomen, klik hier.
Jan Holwerda

Detail van brug op De Tempel, op oude foto en huidige brug

GETIPT (door Wim M)
Jacqueline J. de Graauw heeft bouwhistorisch onderzoek aan de tien monumentale bruggen en hekken van De Tempel bij Rotterdam verricht. Met een krantenartikel uit 1936 als uitgangspunt is de kleinzoon van de toenmalige tuinbaas gevonden en deze bezit een prachtige collectie historische foto’s van het landgoed. Uit een van de foto’s blijkt bijvoorbeeld dat een bepaalde smeedijzeren brug helemaal niet, zoals eerder werd aangenomen, uit de 19e eeuw te stammen, maar een 20e-eeuwse kopie te zijn van een houten en meer gedetailleerde voorganger! Verslag wordt gedaan in Midden Delfkrant 41-1 (2017), onder de titel ‘Generaties over bruggen. De bruggengeschiedenis van De Tempel ontdekt dankzij de tuinmansgeschiedenis’. Klik hier voor de PDF.

De Tempel (1936 Overschie)  Bron: Geheugen van Nederland

OVERGENOMEN (al bekend in dec 2016, ondergesneeuwd in mailbox, zie hier)

Het werk van verschillende tuin- en landschapsarchitecten is toegevoegd aan de database TUiN van Speciale Collecties Bibliotheek Wageningen UR. Het betreft ontwerpen en andere documentatie van
Samuel Voorhoeve (1880-1948)
Hugo Poortman (1858-1953)
Dirk Tersteeg (1876-1942)
Jan Bijhouwer (1898-1974)
de familie Vroom (1846-1958)
Wim Boer (1922-2000)
Ellen Brandes (1928-2008)

Via TUiN kunt u zelf zoeken, door op de +-jes in het zoekresultaat te klikken zoomt u in en belandt u waar van toepassing op digitaal beschikbaar materiaal.

Vermoedelijk studietekening (1903), Samuel Voorhoeve  Bron: Speciale Collecties WUR  groot

Veel positieve reacties waren er op de RTC van gisteren, op de locatie, de lunch, het programma enz. Voor een ieder die er was, liefst bijna 50 mensen, en voor een ieder die niet aanwezig was, een aantal verwijzingen naar materiaal om een en ander nog eens rustig na te lezen. En reageren kan ook, onderaan dit bericht, richting de spreker zo u al  een mailadres heeft, of via administratie@cascade1987.nl.
Met het risico had ik iets vergeet, over het hoofd zie of niet vond (voor alle gevallen sorry), het volgende rijtje:

Johan Carel Bierens de Haan: noteer 21 juni, MZN en uitreiking COE-penning, locatie volgt; een zaterdagmiddag in september, excursie naar Duivenvoorde, info volgt; RTC 2018 met als thema Verdwenen Tuinen, ideeën, voorbeelden, andere input is van harte welkom;
De Triomf van Beeckestijn, Andries Vonk: zie hier;
De tuinkunst van de Nationaalsocialisten, 1933-1940, Wim Meulenkamp: i.i.g. een artikel in Onze Tuinen;
Een Japanse waaier in de polder, Joost S.H. Gieskes: zie hier voor betreffende kaart (de bovenste);
Speakerscorner: Lucia Albers over kasteel-museum Sypesteyn; J’ørn Copijn over protest tegen plannen voor Sonsbeek, verwijs meer algemeen naar het boek Het groene goud. 50 jaar boomverzorging in Nederland; Hans Renes over die tot recent totaal onbekende doolhoven bij Arcen, een ieder die meer weet moet het melden; Leo den Dulk nú met de papieren uitgave betreffende Mien Ruys in de hand, bijna ook voor ons verkrijgbaar;
Landschappelijke lijnen van de landschapsparken Eelde Paterswolde, een cartografische verkenning, Els van der Laan-Meijer: daar gaat nog (veel) meer over volgen;
Een in 1799 gemaakte zesweekse reis langs Nederlandse buitenplaatsen, Jan Holwerda: een uitgave van het complete reisverslag en naar ik hoop vele illustraties moet en gaat zeker volgen.

Nu beschikbaar, de website zocherparken.nl, over Zocher, de fameuse aanlegger… Ook te downloaden het rapport, op de website onder menu entry Publicaties.