Niet echt nieuws, maar gewoon aardig. Het in 1808 gebouwde kinderspeelhuis ‘De Boerewooning’ van Huys ten Donck te Ridderkerk kwam ik op verschillende foto’s in de beeldbank van Stichting Oud Ridderkerk tegen. Tegenwoordig kennen we het als een huisje met een pannendak in een bosomgeving (zie laatste foto). Dan is het toch wel heel leuk om het huisje op oudere foto’s te zien. Met een rieten kap en een ‘aangeklede’ omgeving. Buxussnoeiwerk voor het huisje, een schommel er achter. En weer later met een toegangshekje voor het huisje. Wie meer verschillen ziet moet dat maar even melden in een reactie.
Jan Holwerda

Voor een ieder die eerder al met de gedachte speelde om zich aan te melden voor de komende RTC maar dat nog niet gedaan heeft, er is nog plek. Een veertigtal aanmeldingen is binnen dus er is al een mooie groep deelnemers. Daarnaast is er ook een extra spreker, het programma is ten gevolge iets aangepast. Voor aanmelden en alles op een rij: Aanmeldformulier Cascade RTC 2017.

Huys en thuyn van de Heer Rooyesteyn tot Neerbos (1695-1705, Neerbos/Nijmegen), M. Berkenboom  Bron: Museum Het Valkhof

Naar aanleiding van het eerdere berichtje Huys en Thuyn van de Generael Weck tot Lendt
nog eens wat verder gezocht op Mattheus of Martinus Ber(c)kenboom. Kom nog twee andere ’tuinafbeeldingen’ tegen.

De eerste is die van Huys en thuyn van de Heer Rooyesteyn tot Neerbos, het buiten van Isaac Royenstein te Neerbosch, ten westen van Nijmegen. Het betreft het in 1698 door Isaac Royenstein gekochte en verbouwde buiten met aangebouwde boerderij en geometrische tuinen. Opvallend is vanzelfsprekend de geometrisch tuin, maar ook het huis voor de boerderij en zeer zeker ook het uit terrassen opgebouwde vierkante bergje in de vierkante vijver, bekroond met een stenen theekoepel. En dan tot slot ook nog eens de voor het huis langs lopende laan van dennen! Tuin en huis zijn allang verdwenen, tegenwoordig ligt er het Bedrijventerrein Westkanaaldijk (Nijmegen).

Veel bekender is de tweede afgebeelde tuin, die van De Voorst te Eefde/Zutphen. Alom bekend en nog steeds bestaand.
Jan Holwerda

t’ Huys Devoorst en Tuin, M. Berkenboom  Bron: Rijksmuseum Amsterdam

Dat Yme Kuiper bezig is met zijn laatste maanden als Bijzonder Hoogleraar Historische Buitenplaatsen en Landgoederen aan de RU Groningen moge bekend zijn. Enkele dagen geleden is de zoektocht naar een opvolger publiekelijk gestart: een vacature is geplaatst op de website van RU Groningen, zie hier voor functieomschrijving, functie-eisen en arbeidsvoorwaarden.

Eerder deze maand was er al het bericht dat Museum Paleis Het Loo de officiële status van ‘botanische tuin’ heeft verkregen, een beloning voor decennia lang vakmanschap. Paleis Het Loo beheert een aantal bijzondere plantencollecties, waarvoor al in de 17e eeuw de basis werd gelegd door de eerste bewoners van het paleis, Koning-Stadhouder Willem III en Koningin Mary II. Hiertoe behoren onder meer de Citrus collectie met sinaasappelbomen van meer dan 300 jaar oud, historische fruitrassen en oranjerieplanten.

De botanische tuin is aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen (NVBT). Deze koepelorganisatie telt 24 tuinen verspreid over heel Nederland, zie hier voor de tuinen. De NVBT is op haar beurt nauw verbonden met de Stichting Nationale Plantencollectie (SNP). De SNP coördineert de wetenschappelijk gedocumenteerde plantencollecties in diverse tuinen en bewaakt de kwaliteit van deze collecties. Hier vindt u een overzicht van de collecties behoren de tot de Nationale Plantencollectie.

En last but not least, 2017 is Het jaar van de botanische tuinen in Nederland; voor meer, zie hier.

Bij toeval las ik in het gemeentearchief van Zeist een briefje van de Douairière van Loon, geb. Voombergh, aan de burgemeester van Zeist, de heer C. Costerman. De brief is gedateerd 12 december 1891. Mevrouw Van Loon bezat de buitenplaats Hoog Beek en Royen aan het begin van de Driebergseweg, op de hoek met de Laan van Beek en Royen. Wat was het geval? Mevrouw antwoordt op het verzoek van de gemeente om het eigendom van het voetpad in de Laan van Beek en Royen af te staan. Zij schreef: … moet ik tot mijn leedwezen mededeelen, dat ik niet genegen ben het eigendom van het voetpad … af te staan aan de gemeente, noch toe te staan dat dit pad worde hard gemaakt omdat dit niet geschieden kan zonder schade voor de boomen …

Ik vraag mij af om welke verharding – met schadelijke gevolgen voor de bomen – het zou kunnen gaan, anno 1891. Wie weet het antwoord?
Karen Veenland-Heineman

Root house van Wrest Park

GETIPT
Rustic Retreats: Grottos and Hermitages in the 18th Century Garden
13th July 2017. 10:00am – 5:00pm
Wrest Park, Bedfordshire

A day conference exploring the fascinating world of grottos, hermitages and root houses. These intriguing buildings, though often overlooked, offer insights into the interface between literature, antiquarianism, mysticism and garden design in the 18th century. Papers will be exploring their origins, popularisation and decline; the cultural, horticultural and aesthetic context in which they were created, and recent efforts to survey and restore them.
The conference is being held at Wrest Park with an opportunity to visit the fabulous gardens, including the picturesque Bath House and Mithraic Glade, with its altar and the site of a root house.
Confirmed speakers include Brian Dix (garden archaeologist), Prof. Gordon Campbell (author of The Hermit in the Garden), Katherine Myers, Dr Judy Preston, Hazelle Jackson, Diana Reynell and Daniëlle Westerhof.
Tickets: £20 (including lunch and refreshments)
To book tickets please call our dedicated sales team on 0370 333 1183 (Mon-Fri 8.30am – 5.30pm, Sat 9am – 5pm)
For more information and a full programme contact: andrew.hann@english-heritage.org.uk or emily.parker@english-heritage.org.uk

OPGEPIKT
Tussen Vecht en Eem heeft in samenwerking met de Vrienden van het Gooi, AWN Naerdincklant, de Stichting Omgevingseducatie, het GNR en IVN – weer een bijzondere themaleergang gooiologie georganiseerd, die wordt aangeboden via Volksuniversiteit Het Gooi.

Tot het belangrijkste historisch erfgoed van het Gooi en ommelanden behoren ook de zeventiende-eeuwse buitenplaatsen in ‘s-Graveland en langs de Vecht en de Angstel en de negentiende-eeuwse villaparken in Baarn, Bussum en Hilversum.

In een drietal lessen wordt ingegaan op de ontstaansgeschiedenis van buitenplaatsen, landgoederen en villaparken tussen Vecht en Eem, op de architectuur en bewoningsgeschiedenis, evenals op de tuingeschiedenis van de buitenplaatsen en het beheer.

De leergang vindt plaats in Infoschuur ‘t Gooi, Naarderweg 103A, 1217GL Hilversum (Aan de weg N 524, tussen station Bussum-Zuid en station Hilversum mediapark). Drie woensdagavonden van 19.30 tot 22.00, met:
15 maart: drs. Juliette Jonker: Geschiedenis van de buitenplaatsen aan de Vecht en de Angstel
22 maart: drs. Annette Koenders: Buitenplaatsen & Villawijken in het Gooi en Eemland;
5 april: Johan van Galen Last: Tuingeschiedenis en beheer van buitenplaatsen aan de hand van de buitenplaatsen in ’s Gravenland

15 april zaterdag: excursie met fiets (max.7 kilometer) langs de buitenplaatsen van Natuurmonumenten in ‘s-Graveland
o.l.v. Johan van Galen Last. 10.00 uur tot uiterlijk 13.00 uur. Start bij bezoekerscentrum Natuurmonumenten. Noordereinde 54b, 1243 JJ ‘s-Graveland.

Zie ook Volksuniversiteit Het Gooi (ook voor aanmelden)

INGEZONDEN
Donderdag 23 maart 2017, symposium Groen erfgoed LEEFT, over het behoud en de toekomst van ons groen erfgoed. Behoud van groen erfgoed vraagt inzet op diverse fronten. Op vier daarvan richt het symposium zich: inventarisatie van cultuur-historische landschapselementen, het beheer, noodzakelijke wet- en regelgeving, en tot slot toepassingsmogelijkheden gebaseerd op kennis van vroeger.

Vanaf 08.30 Inloop
09.15 Opening, Louis Dolmans (Stichting Heg&Landschap); Dagvoorzitter:  Henk Kieft
09.30 – 10.05 Bomen en struiken in landschapselementen als cultuurhistorisch erfgoed, Bert Maes (Ecologisch Adviesbureau Maes)
10.05 – 10.40 Autochtoon plantsoen; Behoud oorspronkelijke genenbronnen van bomen en struiken en kansen voor cultuurhistorie én biodiversiteit, Lammert Kragt (Hoofd Zaad&Plantsoen Staatsbosbeheer)
10.40 – 11.10 Pauze
11.10 – 11.45 Behoud van levend houtig erfgoed in Vlaanderen, Arnout Zwaenepoel (West-Vlaamse Intercommunale)
11.45 – 12.20 Project Beuningse waarden, het  ‘Weurtsche straatje’ uitgelicht, Patricia van Eijndthoven (Provincie Gelderland)
12.20 – 14.00 Lunch en infomarkt
14.00 – 14.45 Cyclisch heggenbeheer en digitaal beheerprogramma BOOM, Lex Roeleveld en Peter Ceelen (Stichting Heg&Landschap)
14.45 – 15.20 Bomen van Betekenis voor de natuur, de gezondheid van de mens en nog veel meer, Louis Dolmans (Stichting Onze Waal)
15.20 – 15.55 Pauze
15.55 – 16.30 Cultuurhistorie als kans voor duurzaam boeren, de Herenboerderij als voorbeeld, Geert van der Veer (Herenboeren en Vangroenewaarde)
16.30 – 17.00 Plenaire afsluiting, Henk Kieft

Café ‘t  Centrum
Pastoor van der Marckstraat 7
6551 ZN Weurt

Zie uitnodiging met alle details, opgave via dit formulier.

Bloembedden in gazon van Oranjestein (2007)  Foto: Jan Holwerda

Oranjestein (Oranjewoud) kennen we van o.a. de fantastische tuinsieraden, maar ook vanwege de bloemperken verspreid in het door verdiept liggende smalle zandpaden doorsneden gazon ten zuiden van het hoofdhuis. Boven een van de perken staat een laat ik het maar glazen kap noemen, op smalle ijzeren staanders en bekroond met een heksenbol. Wie een benaming weet mag het zeggen…
Dit bouwsel kwam een keer ter sprake en ik stuurde betreffende persoon de onderstaande zomerse foto (hij kende alleen het lege ‘winterbeeld’). Zijn reactie was: ‘Blijf het een bijzonder bouwwerkje vinden. Zo te zien om te voorkomen dat de geraniums verregenen. Mijn oma deed dat door oude paraplu’s te plaatsen boven de bloembakken als er onweersbuien werden voorspeld. Het bouwwerkje zal de luxe variant zijn.’
Jan Holwerda

Bouwsel/glazen kap boven de geraniums (Oranjstein 2007)  Foto: Jan Holwerda