(1826), S. Bron: Noord-Hollands Archief
Bladerend door de beeldbank van Noord-Hollands Archief kwam ik een keer deze kaart van de boerenhofstede Vismeer nabij het dorp Ouderkerk (aan de Amstel) tegen (zie afbeelding boven). De hoek rechtsonder intrigeerde, dus inzoomen. Slingerpaden, een tuin, cijfers… (zie afbeelding onder). Dus inzoomen op de legenda, in de linkerbovenhoek, en: ‘2: Engelsche tuin’. Aah ‘Engelsche tuin’ als benaming, ik dacht gewoon aardig als tussendoorberichtje op een ‘dood weblog moment’ (nu).
Dit bericht vervolgens samenstellende toch maar even de naam Vismeer ingetikt in ‘den ouden krant’ zoekmachine Delpher. En jawel, komt meermaals voor, net voor en na 1800. Te huur, te koop enz.
Een en hetzelfde object komt voor als ‘Plaats Vismeer’ (1781), ‘Buitenplaats Vismeer & Boerenbruyker met zyn Huysmans Wooninge’ (1789), ‘Buytenplaats Vismeer’ (1792), ‘Buiten-Verblyf Vismeer’ (1798), ‘Buitenplaats en Boeren-Bruiker Vismeer’ (1801), ‘Buitenplaats Vismeer’ (1805), ‘Buiten-Verblyf Vismeer’ (met ‘zeer ruim Chinees Tuinhuis’, 1809), ‘Boeren-hofstede Vismeer’ (1855). De advertentie uit 1855 noemt Vismeer tezamen met de hofstede Meerland (als een geheel) en dan hebben we de zuiderburen van de tegenwoordige (en al oude) buitenplaats Oostermeer te Amstelveen te pakken. Inderdaad staat ook als naam op de kaart, als ‘De Heeren Hofsteede OosterMeer’.
Zo krijgt dit ’tussendoortje’ toch nog wat inhoud. Verschillende betitelingen, de overgang van boerderij naar combi met buitenplaats(je), tot weer boerderij. En dat woord ‘Boerenbruyker’ of ‘Boeren-Bruiker’. Ik kende het niet (zegt niets), dacht aan iets met pacht(er). Even verder googelen. Komt weinig, maar meer voor, ook in ‘Boeren bruik weer’. En als ik dan met het bovengenoemde Meerland i.c.m. Ouderkerk zoek duiken naast ‘Boerenbruiker’ ook advertenties met ‘Bruykweerland’ op. Gaat het misschien om inpoldering na vervening?
Jan Holwerda
Detail bovenstaande kaart, met ‘2: Engelsche Tuin’