Heijenoord. Gezicht op Arnhem vanuit het noordwesten (1859), C.C.A. Last 
Bron: Gelders Archief

In 2006 schreef Wim M. Kleurig uitzicht: opmerkingen over het gebruik van gekleurd glas in de landschapstuin (PDF), vervolgens bracht ik enige plaatjes op de weblog.
Bij het lezen van een handgeschreven transcriptie van een reisverslag dacht ik direct aan betreffend artikel. Waar het originele reisverslag ligt is mij niet bekend. Auteurs van zowel transcriptie als origineel zijn mij ook onbekend. Weet ik dan wel iets? Ja, het was een reisje vanaf Zandbergen [moet betreffende buitenplaats bij Huis ter Heide/Zeist zijn] naar en rond Arnhem, van 10 tot 19 augustus 1839.

‘Vreeslijk zonnig was het’ op die eerste dag onderweg naar Arnhem. En dan de reden voor dit stukje: De derde dag, 12 augustus 1839, gingen ze ’thee drinken aan de koepel van heijenoord’. ‘De koepel is prachtig. daar er in ieder raam vier ruiten voorstellende winter, zomer, lente [en] herfst [waren]. De kleuren van het glas waren geel, rood, peers, blaauw. daar passeerden wij de avond regt genoeglijk en gingen na het logement en begaven ons na bed.’ Vanaf de hoogte van Heijenoord moet er daarmee kleurig uitzicht over Arnhem en de Betuwe zijn geweest.

Het laatste buitenhuis Heijenoord werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest. Tegenwoordig is de dichtstbijzijnde koepel die van de (voormalige) koepelgevangenis van Arnhem.
Jan Holwerda

Ook vice-voorzitter Wim Meulenkamp sprak op het Cascade symposium

Veel deelnemers aan het Cascade symposium van 19 februari jl. wilden hiervan graag een verslag ontvangen. Omdat wij de inhoud ook voor niet-deelnemers willen publiceren is gekozen om het verslag via de Cascade website toegankelijk te maken.

Hier kunt u teruglezen: Handout CASCADE symposium, Denken en doen, 19 februari 2016.

Uitreiking Tuingeschiedenis in Nederland II aan de sprekers en dagvoorzitter van het Cascade symposium.

i.v.m. familieomstandigheden van Carla en drukte van Jan zal de Nieuwsbrief dit seizoen iets later verschijnen. Maar hij komt er aan.

INGEZONDEN

Vanaf 18 juni zijn op Paleis Het Loo 45 bijzondere Delfts blauwe tuinvazen te zien. De vazen zijn vervaardigd naar voorbeeld van drie nog bestaande originelen, die in de 17e eeuw zijn gemaakt voor de eerste bewoners van Paleis Het Loo, koning-stadhouder Willem III en koningin Mary. Het plaatsen van deze vazen in de paleistuinen is de bekroning van de tuinrenovatie. Het project kwam tot stand dankzij een extra bijdrage van de BankGiro Loterij, mogelijk gemaakt door de vele Nederlanders die meespelen in de cultuurloterij van Nederland.

In het project is nauw samengewerkt met de faculteit Industrieel Ontwerpen van de Technische Universiteit Delft, die met de modernste technieken scans van de bewaard gebleven tuinvazen maakte voor de mallen. De productie en de handbeschildering van de vazen zijn uitgevoerd door Koninklijke Tichelaar Makkum, waarbij de hoogstaande 17e-eeuwse tinglazuurtechniek is toegepast. Zo zijn innovatie en ambacht in dit project samengebracht.
Delfts aardewerk vazen waren in de 17e eeuw zeer exclusieve blikvangers in veel baroktuinen; ze werden gevuld met destijds kostbare exotische planten, zoals oranjeboompjes en ananasplanten. Het was koningin Mary die de basis legde voor het Delfts blauw als nationaal icoon. Van de oorspronkelijke vazen op Het Loo zijn helaas alleen scherven overgebleven. Verspreid over Europa zijn er drie originele koninklijke vazen achterhaald, die als voorbeeld dienden voor het vervaardigen van de vazen voor in de paleistuinen.

De vazen staan in het zomerseizoen (18 juni tot en met 23 oktober) in de paleistuinen. Gedurende het hele jaar is een toelichting op het project te zien in de Oostvleugel van het paleis (geopend 13:00–17:00 uur). Deze presentatie, ‘Blauw & Bont, Delfts blauw in de paleistuinen’, illustreert met filmbeelden het productieproces van de vazen. Daarnaast wordt het verhaal verteld over de liefde van koningin Mary voor Delfts blauw en de tuinen.

Delfts blauwe tuinvazen (elders)

Op de RTC van afgelopen zaterdag werden we door Marianne Poorthuis getipt:

Spiritualiteit van de tuin
donderdag 14 april 2016

Vanouds is de tuin een belangrijk religieus symbool: het paradijs, de Tuin van Eden, de Tuinen der Oprechten, zen-tuinen, tuinen rondom hindoetempels maken alle deel uit van spirituele tradities waarin de tuin beeld vormt voor de ziel. Wat is de hedendaagse betekenis van tuin en tuinieren? Hoe hangt deze samen met natuurbeleving? Gaan ecologie en spiritualiteit een band aan met elkaar? Hoe functioneert de tuin in religieuze kunst? Deze vragen komen aan de orde in lezingen en tuinbezoek.

Over Figura Divina
Figura Divina is een collectief van onderzoekers van verschillende universiteiten in Nederland. Zij vragen aandacht voor de wisselwerking tussen religie en kunst. Dat doen zij door het organiseren van symposia en het uitgeven van boeken waarin thema’s rondom religie en kunst aan de orde komen.

Programma
10.00 Opening door dagvoorzitter dr. Frank Bosman (Tilburg School of Catholic Theology) – Inleiding op het thema
10.15 Wouter Prins, Curator van het Museum voor Religieuze Kunst in Uden: De tuin in religieuze kunst
11.00 Muzikaal intermezzo
11.15 De tuin als beleving: bezoek aan tuin Pieterskerk en kunstwerken Nieuwe Gracht 65
12.30 Lunchpauze
13.30 Dr.ir. Saskia de Wit, ontwerp en advies tuin en landschap: De tuin als natuurembleem – Visies op de natuur verbeeld door de eeuwen heen
14.15 Prof.dr. Johan Goud, emeritus hoogleraar Religiewetenschap, UU: Het paradijsverlangen bij Rutger Kopland
14.45 Poëzie en muzikaal intermezzo
15.00 Pauze
15.30 Br. Malachias Huijink o.c.s.o., abt van de Cisterciënserabdij ‘Lilbosch’ te Echt: De monnik als amator loci, de abdij als hortus conclusus
16.15 Renske van Lierop, MA en prof.dr. Hans Alma, Universiteit voor Humanistiek: Een levensbeschouwelijke visie op ecologie
16.45 Discussie
17.30 Afsluiting

Kosten
niet-studenten 20 euro inclusief koffie, thee, lunch; studenten 7,50 euro inclusief koffie, thee, lunch

Locatie
Ariënsinstituut
Keistraat 9
3512 HV Utrecht

Aanmelden via tiu.nu/FiguraDivina
Zie ook de website van Figura divina.

INGEZONDEN
RUG Kenniscentrum Landschap zond gegevens betreffende een Landschapssymposium, een driedaagse cursus en een summer school.

Op woensdag 20 april 2016 zal het Tweede Landschapssymposium plaatsvinden. U kunt kiezen uit een gevarieerd programma met 10 lezingen en 6 excursies. Het volledige programma, met ook aandacht voor landgoederen en buitenplaatsen, is hier te vinden: http://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/tweede-landschapssymposium. De page eindigt met details betreffende locatie, kosten en opgave.

Van dinsdag 17 mei tot en met donderdag 19 mei is er de Cursus Cultuurlandschappen van Noord-Brabant – Het Groene Woud. De colleges, met ook aandacht voor landgoederen en buitenplaatsen, bieden een overzicht van de opbouw en ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap én een blik op toekomst: 12 colleges, 8 workshops & veldpractica, debatten en een dagexcursie. Cursusopbouw, locatie, kosten en opgave op en via: http://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/cursus_nn

Tot slot, hoewel zonder band met tuingeschiedenis, Summer School European Coastal Landscapes: past present and sustainable future: http://www.rug.nl/education/summer-winter-schools/summer_schools_2016/european_coastal_landscapes/

21ste Cascade Ronde Tafel Conferentie (ook voor niet-donateurs)
– zaterdag 19 maart 2016, 10.30 – ca. 16.00;
– in Steakhouse Cunera te Rhenen, boven het NS-station;
– programma-details, zie hier;
– incl. koffie/thee en lunch € 15,00 / niet-donateurs € 20,00 / studenten € 10,00;
– aanmelden via Aanmeldformulier Cascade RTC 2016.

De Algemene Begraafplaats in Doesburg

Dit is een schetsontwerp van de Algemene Begraafplaats in Doesburg, gelegen op het bolwerk bij de Meipoort. Ongedateerd, ongesigneerd. Het poortgebouw en de aanleg worden aan Zocher jr.(1829) toegeschreven (Monumentenregister en meer secondaire bronnen). Het poortgebouw ziet er min of meer uit zoals op de tekening. De centrale hof met de paden in kruisvorm zijn niet zo uitgevoerd. Wel is er tussen de linker en rechter helft van deze ronde ruimte een recht pad gerealiseerd (ca. 1847) vanaf de ingang naar het tegenover liggende contrapunt. Het pad daar loodrecht op is er waarschijnlijk nooit geweest. Wie weet waar die toeschrijving van Zocher vandaan komt? In het archief van Doesburg hebben we de naam van Zocher tot heden nog niet vermeld gezien. De ronde ruimte is hier door de kruisvormige paden in vier delen verdeeld, daarin geschreven staat in linker deel 2 x ‘Hof van Buijting’ en in het rechter deel 2x ‘Hof van Van Londen’. Rondom slingert een pad langs perken (met bloemheesters?). Buijting en Van Londen zijn Doesburgse familienamen. Kan dit betekenen dat deze families, voordat de grond aan de gemeente werd verkocht (Kadasterkaart noemt de gemeente als eigenaar) eigenaar zijn geweest? De vier hoven samen vormden in de eerste fase de hele begraafplaats dus het kan niet zo zijn dat beide families deze grond in bezit verkregen voor hun eigen familiegraven.
Het poortgebouw, hoewel primitief getekend, ziet er nog steeds zo uit. Wie weet of dit in aanvang van hout is geweest, i.v.m. De Kringenwet? Dat zou verklaren dat er later weer ontwerpen zijn gemaakt voor een poortgebouw en voor een aangepaste aanleg (tussen 1850 en 1870?), toen het misschien wel werd toegestaan daar toch een poortgebouw van steen te plaatsen.
Kortom vele vragen. Alvast bedankt voor reacties.
Carla Oldenburger