Detail van ‘De Fluessen van de Galama-dammen af bezien’, uit: Nieuwe Friesche Volksalmanak 1862
Ik vond onderstaande afbeelding in zwart-wit (hierboven een uitsnede), met een koepel en m.n. een tuintje dat zeer aansprak. Dan wil je toch net wat meer weten…
De afbeelding heeft de titel ‘De Fluessen van de Galama-dammen af bezien’. Beide nooit eerder van gehoord, dus google erbij pakken.
Fluessen is een meer ten zuiden van Koudum (Fr) en Galamadammen is een daar gelegen gehucht. Ooit was er een pontje, later een schutsluis, een brug, en sinds 2007 ligt er het Galamadammen Akwadukt; in westelijke richting vaar je van hier naar Stavoren.
De woorden Galama-dammen en Fluessen leidde naar de Nieuwe Friesche Volksalmanak en daarin staat de afbeelding! In jaargang 1862. Van die jaargang is ook een andere scan te vinden, met daarin dezelfde afbeelding, maar die scan is in kleur, dus nog mooier!
Vervolgens Van der Aa er op na slaan. Hij schrijft in 1843 onder Galama-dammen: […] over de voorm. lusth. hetwelk voor eenige jaren is afgebroken, …, welke thans in eigendom bezeten worden door de Heer Mr. Gerardus Assuerus Avenhoorn van Nauta, Grietman van Hemelumer Oldephaert en Noordwolde, woonachtig te Koudum.
Onder Galama-dammen-sluis vervolgt hij met: De eigenaar [van de herberg], de heer Mr. Gerardus Assuerus Avenhoorn van Nauta, Grietman van Hemelumer Oldephaert en Noordwolde, heeft hierbij eenig plantsoen en eenen netten koepel.
Kijk… daar hebben we het tuintje en de koepel.
Jan Holwerda
‘De Fluessen van de Galama-dammen af bezien’, uit: Nieuwe Friesche Volksalmanak 1862
Al zoekend kom je overigens ook op De roos van Dekama van Jacob van Lennep:
… groot blad … het opschrift … Tarief der Galamadammen..
“Gala-Madammen!” riep hy, zich verbaasd omdraaiende: -eilieve, Gerrit! Het schijnt, dat er een byzonder Tarief is voor de dames die hier verteering maken. Maar waar is nu het Tarief voor de Gala-Heeren?”
“Kom! gy zijt een ezelskop!” zeide Gerrit, zonder zich te verwaardigen, slechts even zijn houding te veranderen: -Het is het tarief der Galama-dammen, dat zijn: de Dammen van Galama.”