Zicht vanaf de Zuiderzeestraatweg Oost op Old Putten.  Bron: google street view

Toch even naar voren brengen. Ook naar aanleiding van een bericht van Natuurmonumenten over het herstel van vele zichtassen op de ‘s-Gravelandse buitenplaatsen.

22 oktober 2014 deed de Raad van State een uitspraak die in mijn woorden zegt dat een zicht of zichtlijn niet beschermd is / kan worden, als deze niet in de monumentenbeschrijving is opgenomen.
Wat was het geval? Rijdend over de Zuiderzeestraatweg Oost, van Zwolle naar Elburg, heb / had je onder Elburg zicht over een weiland op het hoofdhuis van de buitenplaats Old Putten. Op dit perceel, parallel aan de weg, werd een groenstrook aangelegd die dit zicht gaat afsluiten. Aanschrijvingen, bezwaarschriften, omgevingsvergunningen, aanpassingen, rechtszaken enz enz volgden, tot uiteindelijk de Raad van State toe.

Een en ander op een rijtje: Old Putten is een rijksmonument. Het perceel waarop de groenstrook kwam te liggen maakt deel uit van het monument ‘parkaanleg’ en van het beschermd complex. De weg Zuiderzeestraatweg Oost zelf maakt geen deel uit van het beschermd complex. Verder is het verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit: het slopen, verstoren, verplaatsen of in enig opzicht wijzigen van een beschermd monument of het herstellen, gebruiken of laten gebruiken van een beschermd monument op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht.

Eerder oordeelde rechtbank Gelderland dat het zicht vanaf de Zuiderzeestraatweg Oost op het landgoed een monumentale waarde heeft en dat de aanleg van de groenstrook deze waarde aantast. In hoger beroep oordeelde de Raad van State anders: In de in het aanwijzingsbesluit opgenomen ‘omschrijving onderdeel 2 parkaanleg’ is het zicht vanuit de Zuiderzeestraatweg Oost op het landgoed niet vermeld. (…) In de zogeheten complexomschrijving van het aanwijzingsbesluit is de zichtlijn vanuit de Zuiderzeestraatweg Oost evenmin vermeld. Voor het overige is er, gelet ook op het feit dat de Zuiderzeestraatweg Oost geen deel uitmaakt van het beschermd complex, geen aanleiding om deze zichtlijn niettemin als monumentale waarde van het landgoed aan te merken. De rechtbank [Gelderland] heeft derhalve ten onrechte belang toegekend aan het zicht vanaf de Zuiderzeestraatweg Oost op het landgoed.(onderstrepen door mij). Uitspraak 201309422/1/A4
Jan Holwerda

(geheel ter zijde, de beschrijving noemt wel een lange zichtlijn in zuidoostelijke richting, naar het landgoed Schouwenburg)