Geschilderd schot (op plaat CXI)
Bron: Magazijn van Tuin-sieraaden (1802-1809), Gijsbert van Laar.

Weer een advertentie waar ik niet naar zocht, maar die wel zo leuk is.
Leydse courant 17-05-1773: Uit de hand te Koop een fraay en plaisant GEZIGT, op de Voor-Grond is verbeeld Neptunus en een Zee-Nimph, leggende op eenig Grotwerk en Waterval, rustende op haare Kruiken, waar agter een amphitheater, door welke men een dorp met Geboomte in ’t verschiet ziet, kunnende dienen op een Buiten- of Binnen-plaats, binnen weinig Jaaren nieuw op beste anderhalf duims Deelen Greenehout geschilderd, hoog 16 en breed 26 voet: Te bevraagen te Leyden by Wynant Wartel, Mr. Glazemaaker op ’t Rapenburg.

Een voorstelling met Neptunus en een Zee-Nimph, dat moet Amphitrite zijn, leggende op eenig Grotwerk en Waterval. Dat doet gelijk denken aan Neptunus en Amphitrite op Frankendael (Amsterdam), maar daar zijn dan echte beelden.
Geschilderd op anderhalf duims Deelen Greenehout, hoog 16 en breed 26 voet, bij Rijnlandse duimen en voeten is dat bijna 4 cm dik, ca. 5 m. hoog en  meer dan 8 m. breed. Dat klinkt als een theaterdecorstuk. Maar toch, kunnende dienen op een Buiten- of Binnen-plaats…
Zou het dan toch een schot zijn? Wel erg groot. Een schot zoals de velen in Van Laars Magazijn van Tuin-sieraaden (1802-1809). Een passend voorbeeld is die op plaat CXI, een geschilderd schot met twee (stroom)goden en kruiken waaruit (echt) water loopt.
En als je denkt aan schotten en een Neptunus en Amphitrite, dan denk je aan het voormalige Welgelegen bij Rijswijk. De beelden aldaar waren dan wel niet op schot, maar er stonden genoeg schotten in die tuin. (zie Wim Meulenkamp, Winkeliersdroom: Welgelegen te Rijswijk en de Parvenu-stijl, in Buitenplaatsen Jaarboek Monumentenzorg 1998).
Jan Holwerda

Uitsnede Neptunusplaats, Welgelegen bij Rijswijk (1875)  Bron: beeldbank Rijswijk