Langzaam richting de klok van 12. Links is de klok het middaguur net gepasseerd. Maar het gaat niet zo zeer om de tijd of het staand horloge, nee het gaat ook hier weer om de tuin of de buitenplaats: een musicerend gezelschap in een open koepel of tent aan de rand van een geometrische tuin

Een tweede staand horloge biedt een mogelijk nog mooier beeld: een dame op een schommel met twee heren die de schommel in beweging houden.

Een tweede foto, in meer detail, zwart-wit en onder een andere hoek, geeft iets meer diepte.

En dan is de stap naar The swing of L’Escarpolette van Jean-Honoré Fragonard uit ca. 1767 of The Belton Conversation Piece van Philippe Mercier uit ca. 1725 een kleine.
Swingend het jaar uit of zo u wilt in.
Jan Holwerda

(bron van de ‘swing’ uurwerkmuseum.wordpress.com;
staande horloges staan in Museum van het Nederlandse Uurwerk te Zaandam)

The swing of L’Escarpolette (ca. 1767), Jean-Honoré Fragonard

The Belton Conversation Piece  (ca. 1725), Philippe Mercier

INGEZONDEN.
De tentoonstelling Roodbaards Rijkdom is van 7 januari tot 20 februari 2015 te bezichtigen bij de Groninger Archieven. Bij die tentoonstelling is ook de recente ontdekking van de originele tekening van de nutstuin van Riedel te Kollum als reproductie te zien. (zie Cascade bericht 5 dec 2014) Tevens worden er een aantal originele tekeningen uit het archief tentoongesteld. Op woensdag 4 februari om 20 uur geeft Els van der Laan de lezing Roodbaards Rijkdom, verhalen over de landschapsparken in Groningen.

INGEZONDEN.
Noordelijke  / nördliche Lustwarande ligt in het noorden van Nederland en Duitsland, tussen Oranjewoud en Oldenburg. Over de hele linie ligt hier een parelsnoer van historische tuinen en parken van ‘lust en nut’.  De kansen voor economische versterking en grensoverschrijdende samenwerking zullen op 8 januari 2015, van 13.00 tot 17.30 uur in de fraaie ambiance van het 17e  eeuwse ‘waterslot’ Evenburg te Leer (DE) worden verkend. Het programma vind u hier. (iets over Evenburg)

Het programma is samengesteld met vele belanghebbende partijen uit de wereld van groen erfgoed en recreatie & toerisme. Thema’s zijn de herwaardering en (her)gebruik van ons groene erfgoed als samenhangende reeks. Nieuwe stappen in de Nederlands-Duitse samenwerking kunnen leiden tot een grote mate van toegankelijkheid  van de groene parels en tot nieuwe economische opbrengsten. De ambitie om dit unieke parelsnoer te creëren kan alleen door wederzijdse samenwerking, kennisuitwisseling  en met behulp van Europese middelen.
Zie website www.lustwarande.eu.

Cascade bulletin 2014-2 is uit en bij deze en gene al in de bus gevallen.

Arinda van der Does verhaalt over een archief vondst waaruit blijkt dat de (tuin)architect  Johan  Philip  Posth  (1763-1831) werkzaam is geweest op Enghuizen bij Hummelo.

Dennis de Kool brengt de beeldhouwer Jan Claudius de Cock (1667-1735) naar voren en  presenteert zijn tekeningen van mogelijk tuinbeelden. Dennis hoopt op identificatie van meer werk van De Cock en beelden naar de ontwerptekeningen. Uw hulp wordt gevraagd.

De redactie van CASCADE bulletin voor tuinhistorie wenst u fijne feestdagen!

Hinübersche Garten (Hannover)  Foto: Jan Holwerda

Op een tripje door Duitsland kwamen een aantal Van Laar liefhebbers op een plek waar voorheen een hermitage stond. Nog staat er een restant van een oude holle boom, met een ’toegang’. Eentje waar die Van Laar liefhebbers direct een deur in konden voorstellen, om te komen tot een ‘geheim gemak’. Zo een als in het Magazijn van tuin-sieraaden staat afgebeeld.

Detail plaat CLXIV, Magazijn van tuin-sieraaden

En dan komt weer later een boom met een deur voorbij (onder). Een fantastisch plaatje. Zou dat dan een ‘geheim gemak’ zijn? Helaas, iets langer doorzoeken maakte duidelijk dat het een onderdeel is van het kabouterpad bij de doolhof te Ruurlo. Ook heel mooi, helemaal voor kinderen, maar toch…
Jan Holwerda

Herstelde kerkhof van Hornhuizen  Bron: panoramio.com | rtvnoord.nl

Ik zou kunnen beginnen met ‘het einde van het jaar nadert, tijd voor een terugblik’ bla bla. En dan beginnen over het kerkhof van Hornhuizen. Onzin. Feit is dat ik toevallig een foto zag, genomen vanaf de kerk, op het kerkhof van Hornhuizen. Met herstelde paden (2011/2012) rond de kerk. In een bericht uit 2010 alweer kwam dat kerkhof ter sprake, het was ooit een slingertuin rond de kerk. Zie foto hier onder en/of het bericht. Nu dus hersteld.

Hornhuizen, kerk en kerhof ; als een slingertuin.  Bron: St. Oude Groninger Kerken

Nogmaals de kerk, met een tuinaanleg.  Bron:  Stichting Oude Groninger Kerken

In het ‘verlengde’ van de slingertuin rond de kerk kwam ik een slingertuin bij een pastorie tegen, de pastorie te Meeden (ook Groningen, maar een andere streek). Net iets minder bijzonder, maar wel bijzonder mooi. Vooral als je de foto groot ziet.
Jan Holwerda

Slingertuin bij de pastorie van Meeden (ca. 1910)  Bron: Groninger Archieven

Tuinbank, uit Magazijn van Tuin-sieraaden van Gijsbert van Laar, plaat 89.

Tuinbank kasteel De Haar  Foto: Heimerick Tromp

In hoofdstuk 6 van De Nederlandse Landschapsstijl in de Achttiende Eeuw van Heimerick Tromp staat o.a. een en ander over Gijsbert van Laar en navolging van zijn voorbeeldenboek. Zo staan op p. 289 een tuinbank uit het Magazijn van Tuin-sieraaden en daarnaast de tuinbank van kasteel De Haar, en dat de tweede mogelijk was geïnspireerd op de eerste. (Gijsbert op zijn beurt had de bank overigens uit Grohmanns Ideenmagazin, cahier 6, plaat 8).

Nu kwam ik bladerend door Onze Tuinen, in nummer d.d. 13-06-1908, dezelfde bank tegen. Aangeboden door H. Voorneveld uit Zeist, een fabriek in Oud-Engelsche tuinmeubelen. Is de bank nu Nederlands, Duits of Engels haha  (nu nog een Frans exemplaar) Gezien de spreiding in tijd een tijdloze tuinbank en gezien het internationale karakter misschien wel een tijdloze, grenzeloze tuinbank.
Jan Holwerda

Tuinbank firma H. Voorneveld uit Zeist, Onze Tuinen 13-06-1908.

Bron: facebook Geldersch Landschap & Kasteelen

OVERGENOMEN
Op de facebook van Geldersch Landschap & Kasteelen en in het tijdschrift Mooi Gelderland  werd gemeld dat GLK onlangs een prachtig album  werd geschonken. Een album met historische foto’s van landgoed Lichtenbeek (Arnhem), gemaakt rond 1900 in opdracht van het echtpaar Van Limburg Stirum-van Teijlingen. Het is een bijzonder document omdat het huis in 1943 door brand werd verwoest.
Meer en grotere foto’s op facebook van Geldersch Landschap & Kasteelen.

Bron: facebook Geldersch Landschap & Kasteelen

Ontwerp voor de tuin van den heer Ridel appotheker te Collum (Riedel te Kollum),
L.P. Roodbaard.  Bron: www.tresoar.nl

Nico Kloppenborg stuurde eerder deze week al een mail met de foto. En omroep Fryslan meldt: Tresoar yn Ljouwert hat in orizjineel ûntwerp fan Roodbaard krigen. It giet om in ûntwerp dat de ferneamde arsjitekt foar in tún yn Kollum makke hat. De tún waard yn de jierren 1828-1838 oanlein achter it hûs oan de Foarstrjitte fan de doetiidske apteker Riedel. De tún is net bewarre bleaun.

Voor een ieder buiten Friesland is er de website van Tresoar met hetzelfde nieuws.
Eind november 2014 is de ontwerptekening van Roodbaard voor de tuin van apotheker Riedel te Kollum (Voorstraat 62) aan Tresoar geschonken. De tuin, aangelegd in de periode 1828-1838, is niet bewaard gebleven. In 1992 is de tekening blijkbaar boven water gekomen. Tot nu had ik ‘m slechts in zwart-wit en zonder de bijschriften in de rand gezien, in o.a. Tuinen van de Friese adel en in Roodbaards Rijkdom. Nu dus is kleur te aanschouwen.

De vormentaal als bekend van Roodbaard. Zo ook een prieel of tent met eene rieten dak en met eene rondgaande bank houte floer en roondom digt en riete dak. De grote bedden (met strepen) zijn voor groentens, kleinere hebben bloemen, heesters, dubbelde daliaas. Verder staan er in de randen van de tuin rode beijen (bessen?) en Engelse frambozen en verspreid door de tuin staan solitairen: bonte kastanje, aser negundo, goude reegen, swarte beuk, grootbladige platanus, bonte esdoorn, akasiaas (achter/rondom prieel).

De ondertekening is met L.P. Roodbaard en alles in grote haast.
Jan Holwerda

Van Nico Kloppenborg…

In een boerderijtuin in de buurt van Sint Annaparochie staan in het bosje op de hoek van het erf twee witgeverfde gietijzeren manshoge beelden/reliëfs. Het gaat om de zomer/flora en de winter. De beelden leunen los tegen de bomen aan en staan op een tegel. Leesbaar op het voetstuk staat de naam van de ijzergieterij Evrard te Liege (Luik). (en niet Kupard als eerder gedacht/gelezen, met dank aan Glenn Geeraerts)

Zijn er meer van dit soort  beelden/reliëfs bekend? Is er meer over Evrard te Liege (Luik) bekend?