Eiffeltoren als Entwurf en miniature für Teppichplanzen. Uit: Die moderne teppichgärtnerei (1891), Wilhelm Hampel.

Op Radio 1 was vanochtend een korte rapportage over de jarige Eiffeltoren. Een toren die oneindig vaak gefotografeerd en gefilmd is en die velen inspireerde. Een aantal jaren geleden kwam ik bij een bronnenonderzoek naar mozaïekbedden/teppichgärtnerei navolging in de tuinkunst tegen.
De Eiffeltoren werd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1889 opgericht. Twee jaar later, in de vierde druk van Die moderne teppichgärtnerei van Wilhelm Hampel, werd de Eiffeltoren, in klein model, als verticaal mozaïekbed opgevoerd. Dat is toch wat anders dan de ‘berg van Mattemburgh’, het mozaïekbed als een pudding op landgoed Mattemburgh te Hoogerheide.

Hampel geeft direct aan dat zijn idee kritiek zal oproepen, maar, voegt hij er aan toe, de toren is dan ook niet bedoeld voor een landschapstuin, maar voor zijn privétuin. Toch ziet hij zijn toren ook wel in een badplaats of voor een hotel waar zomers veel vreemden komen. De laatsten zullen tijdens een kort verblijf graag iets nieuws of interessants zien. Ook een openbaar park sluit Hampel niet uit.
Het geraamte van de toren bestaat uit ijzeren staven en is doorvlochten met ijzerdraad waarbij gaten van 7 à 8 cm blijven bestaan. Het geheel dient met een mix van rundermest, broeikasaarde en leem gevuld te worden. Hierna kan het aanplanten beginnen, van boven naar beneden en in ieder plantgat een of meer planten; met name succulenten, sedum-soorten en bladplanten zijn geschikt. Van groot belang is bij warm weer meermaals per dag te sproeien.
Jan Holwerda

The basket of flowers, Weston-super-Mare (UK), ansichtkaart van rond 1900, is een ander voorbeeld van een (deels) verticaal mozaïekbed.