Groot vuurwerk en theater ter gelegenheid van de Vrede van Aken, op de Hofvijver te Den Haag in 1749.
Bron: Museum Rotterdam.

Die van vorig jaar over vuurwerk op Beekestein blijft leuker, maar toch ook nu maar weer even wat vuurwerk. Geen oud en nieuw vuurwerk, maar vuurwerk in het kader van de Vrede van Aken (1748). Het betreft perspectiefkastjes met op gelijke afstanden van elkaar drie beschilderde glasplaten, voorgrond, midden en achtergrond, waardoor een drie-dimensionaal effect ontstaat.  JH

Feestelijk vuurwerk, waarschijnlijk op de Hofvijver ter gelegenheid van de Vrede van Aken 1748?
Bron: Museum Rotterdam.

Lankheet (Haaksbergen).

In de laatste decennia van de afgelopen eeuw is een nagenoeg onbekende landschapsgeschiedenis van Nederland in beeld gebracht. Onafhankelijk van elkaar kwamen drie onderzoekers -Baaijens (1984/8), Van den Berg (1985) en Zuurdeeg (1991)- een waterhistorie op het spoor die tot dan toe nauwelijks was beschreven. In Drenthe, Overijssel en Gelderland hebben zij landschapselementen als waterkerende houtwallen, spaarbekkens, verdeelsloten en opgeleide beken in kaart gebracht die samenhangen met vernuftige historische irrigatiesystemen, die ons vandaag de dag veel kunnen leren over meervoudig duurzaam landgebruik. Ook al betrof het m.n. boerensystemen het principe van bevloeien was kennelijk algemeen bekend, want ook op en rond kastelen en buitenplaatsen zijn uiteenlopende aanwijzingen voor het gebruik van traditionele irrigatiesystemen.

Eric Brinckmann schreef een artikel over dit fenomeen en tipt enkele voorbeelden van het bevloeien van tuinen en parken aan. Waarschijnlijk is het een veel vaker voorkomend verschijnsel geweest. Het is de moeite waard om dit thema meer aandacht te geven bij landschapsherstel en landschapsrelicten rond kastelen en buitenplaatsen ook in dit perspectief te plaatsen.

lees hier het artikel;
kijk eens op de website www.stromendlandschap.nl;
en-of koop het boek Stromend Landschap Vloeiweidenstelsels in Nederland, G.J. Baaijens, E. Brinckmann, P. Dauvellier, P.C. van der Molen, Zeist 2011.

Het strippen van de tuin begon met het wegzuigen van het grind. Foto: twitter @TuinenHetLoo

6 November is gestart met de renovatie van de westelijke helft van de benedentuin. De Koninginne- en Koningstuin zijn al gerenoveerd, zie bv bericht 29 november.

De gestripte tuin. Foto: twitter @TuinenHetLoo

Nieuwe beregening is een van de onderdelen van de renovatie. Bij het graven van sleuven voor die installatie werd men verrast door de aanwezigheid van een oude afwateringput en -kanaal. Verrast omdat deze bij de opgravingen in 1977 niet zijn blootgelegd en men bij grondwerkzaamheden in het kader van de eerdere tuinreconstructie ook niet op deze restanten is gestoten. De RGD heeft nu de opdracht om de vondsten precies in te meten.
Mooie foto’s van de opgravingen uit 1977 zijn overigens te vinden in nummer 12 uit 1977 van het blad Groen. En het blijven mooie specials die oude Groen nummers over Het Loo. En deze zeer recente vondsten en foto’s zijn een mooie aanvulling. Benieuwd wat men verder nog tegenkomt.  JH

Oude afwateringkanaal en -put. Foto’s: twitter @TuinenHetLoo

Zo tegen het einde van het jaar is een en ander weer even bijgewerkt. Misschien vergeet deze en gene dat er meer is dan de weblog alleen. Dus kijk ook eens (of opnieuw) even rond op de rest van de Cascade website:

• de Bulletin Page kent weer meer artikelen die gedownload kunnen worden, zie hier;
• voorgaande Nieuwsbrieven blijven beschikbaar, zie hier;
• de Architecten die opgevoerd worden in de nieuwsbrief krijgen ook op de website hun plek, zie hier;
• niet mee geweest met een van de Cascade activiteiten, ga dan even de foto’s bekijken, zie hier;
• het Overzicht Cascade activiteiten vanaf 1987 is weer bijgewerkt, zie hier.

de webmaster

Bovengenoemde tuinarchitecten vluchtten tijdens de Eerste Wereldoorlog naar Nederland. Voor de komende Cascade-Nieuwsbrief schreef ik zojuist een korte levensschets over John Juchem. Die kan iedereen dus met Kerstmis lezen. Maar over Louis van der Swaelmen heb ik nog weinig informatie bijeengezocht. O.a. werd de tuin van De Boekel in Enschede door hem aangelegd. De familie kwam met hem in aanraking nadat hij naar de omgeving van Enschede was geëvacueerd.

Het RKD heeft een project Belgische vluchtelingen in Nederland 1914-1918 gestart (webpage), waarmee zij een zo volledig mogelijke inventarisatie tot stand willen brengen van Belgische kunstenaars die als vluchteling in Nederland verbleven. Daarnaast zal in een uitgebreid artikel aandacht worden geschonken aan de artistieke en sociale context, de onderlinge contacten tussen Nederlandse en Belgische kunstenaars, en de betekenis van de ballingschap voor het leven en werk van de afzonderlijke kunstenaars. Op mijn vraag of zij ook aandacht zouden besteden aan (tuin)architecten heb ik tot heden nog geen antwoord ontvangen. Ik vrees van niet.

Om die reden lijkt het mij wel interessant eens in Cascade-verband te kijken of we naast Van der Swaelmen en Juchems meer tuinarchitecten kunnen vinden die deze tijd in Nederland doorbrachten en wat deze tijd voor hun werk en maatschappelijk leven heeft betekend.

Belgenmonument Amersfoort van bovenaf  Bron: www.forumeerstewereldoorlog.nl

Jan heeft ons op de weblog van 20 augustus van dit jaar al eens geconfronteerd met het Vluchtoord Nunspeet en de tuintjes voor de slaapbarakken in dat kamp. Maar wat is er meer bekend van tuintjes en parken die door deze Belgische (maar misschien ook Duitse, Franse?) vluchtelingen in Nederland werden aangelegd?

Waar moeten we zoeken, wat zijn de bronnen?
Tijdschrift Katholieke Illustratie
Belgenmonument Amersfoort
Vluchtoord Ede, Gouda, Nunspeet, Uden
Het Nieuwe Instituut (voorheen NAi)
en veel meer, surfen maar! Het zou een interessante publicatie kunnen worden. CO

De resten van het vluchtoord Ede met het Belgenmonument Bron: www.wereldoorlog1418.nl

Gezigt van de Thuyn van den Wel Ede Gestr. Heer Reijnier de Klerk geleegen 1/4 uur gaans bezuyden Batavia aan de Westzyde van den Molenvlietsedijk aan de agterzijde (ca. 1778), Johannes Rach.  Bron: www.atlasofmutualheritage.nl.

Op de dag van de man van overzee even een overzeese tuin en wel die bij het huis van gouverneur-generaal Reinier de Klerk te Batavia. Meer over dit huis, de Klerk en zo valt te lezen in het KNOB artikel Het huis Reinier de Klerk, een voormalige buitenplaats in Jakarta van Cor Passchier (PDF, Bulletin KNOB 104-6 (2005)).

Om in te zoomen en verder de wereld rond te kijken, zie Atlas of Mutual Heritage.
Jan Holwerda

Nagekomen: Bataviase Thuynen en o.a. De Klerk komen ook naar voren in Adrienne Zuiderweg, ‘Lustwaranden van aanminnelyken zwier’, Bataviase Thuynen, Cascade bulletin voor tuinhistorie 19-1 (2010), p. 23-34 (PDF). Johannes Rach wordt ook naar voren gebracht in Carla Oldenburger-Ebbers, Buitenzorg bij Batavia en omliggende tuinen, Cascade bulletin voor tuinhistorie 8-1 (1999), p. 6-19 (PDF).

Het Gezigt van de Tuÿn van achtern af te zien van Zÿn HoogEdelheÿd den HoogEdelen GrootAgtbaaren Heer Reÿnier de Klerc Leggende opde Wegt van Moole Vlied even Buÿten Batavia (ca. 1778), Johannes Rach.  Bron: www.atlasofmutualheritage.nl.

Gezigt van de Thuyn van den Wel Ede Gestr. Heer Reijnier de Klerk geleegen 1/4 uur gaans bezuyden Batavia aan de Westzyde van den Molenvlietsedijk aan [’t O?] Front (ca. 1778), Johannes Rach.  Bron: www.atlasofmutualheritage.nl.

Aerial view of Boughton Estate (1715/25).  Bron: www.boughtonhouse.org.uk

Wie heeft informatie over Leonard van der Meulen/Meulan, overleden in 1717 in Warkton, Engeland? Van der Meulan/Meulen heeft gewerkt aan Boughton Estate, Northamptonshire in 1685. Eerder was hij betrokken bij het droogleggen van The Fens (Bedfordshire Levels).

Dr. Ann Benson, een Engelse tuin- en landschapshistorica, doet onderzoek naar Leonard van der Meulan en probeert te achterhalen of Van der Meulen inderdaad in Nederland is geboren en in de 17de eeuw naar Engeland is gegaan. Zij vermoedt dat hij in Nederland al ervaring had opgedaan met landmeten en droogleggen. In het boek De tuinen van Willem en Mary van D. Jacques en A.J. van der Horst wordt Van der Meulen aangeduid als Nederlander (p. 157).

Is iemand de naam Leonard van der Meulen tegengekomen? Weet iemand of hij in Nederland is geboren (zo ja, waar en wanneer) en of hij in Nederland heeft gewerkt?
Lenneke Berkhout

Plan of the Gardens, Plantations etc at Boughton in Northamptonshire the Seat of his Grace the Duke of Montague (1715/25), uit Vitruvius Britannicus van Colen Campbell  Bron: www.albion-prints.com