De Koninginnetuin van Paleis Het Loo tot 2013.

De renovatie van het westelijke deel van de Benedentuin is twee weken geleden gestart. Begin dit jaar zijn de Koninginne- en Koningstuin gerenoveerd. Eerdere berichtgeving vind u onder 18 feb, 26 feb, 7 mrt en 1 mei. Nu even terugkijken met materiaal van Willem Zieleman/Renske Ek/Paleis Het Loo, en dan m.n. naar de vormgeving.

Detail van de Koninginnetuin, uitsnede uit plattegrond van Van Staden.

De noodzaak tot renovatie was aanleiding tot hernieuwde analyse van de eerder gebruikte en later opgedoken historische bronnen. Van Asbeck, restauratiearchitect in de jaren 1977-1984, heeft toentertijd gekozen voor een invulling die toch wel afweek van hetgeen de ook toen gebruikte plattegrond van Van Staden laat zien. De plattegrond van bv de Koninginnetuin laat veel meer steen/steenslag zien dan in de gereconstrueerde tuin tot 2013 naar voren kwam. Deze tuin van Van Asbeck kende vrij hoge, brede, compacte buxusvormen. Hernieuwde analyse van de plattegrond bracht naar voren dat de vormen niet uit massief groen bestaan, maar uit steenslag met groene omlijstingen. Een afbeelding als die van Allard bevestigt de aanwezigheid van smalle, lage haagjes (de vormen worden niet bevestigd).

De Koninginne Tuin met ´t Groene Kabinet en de Oranjerie, van Achteren te zien, C. Allard.

Het beeld vanaf 2013 is er dan ook een met veel minder compact groen, met lage, smalle haagjes en meer wit grind en zwarte (correctie; eerder schreef ik blauwe) en rode steenslag.
Jan Holwerda

De Koninginnetuin van Paleis Het Loo anno 2013.

Nogmaals de Koninginnetuin van Paleis Het Loo anno 2013.

Perkhekjes op uitsnede van foto met mozaïekperk in voormalige tuin in Veghel.

Afgelopen donderdag, op het Cascade mini-symposium, dropte ik in m’n presentatie de vraag ‘hoe heten die dingen?’. Perkhekjes is een benaming die ik ken. Onze oosterburen spreken o.a. over Beeteisen. Maar er zijn meer namen. Hoe staan die hekjes, de afscheiding tussen bloembed en gras, in bv de catalogi van rond 1900?

Rotspartij op uitsnede van foto van voormalige tuin in Veghel.

Ook liet ik een uitsnede uit een foto met een ‘rotspartij’ zien. Het deed me denken (maar was en is verder niet ter zake doende) aan een prent in een boek van een Duitser in VOC dienst die naar de Oost ging en ook China bezocht. Een omschrijving, want ik kon toen niet op de naam komen. Nu wel: Joan Nieuhof, Het gezantschap der Neêrlandtsche Oost-Indische compagnie… (1655, online). Meer over Joan Nieuhof op wikipedia.  JH

Rotspartij in China in Het gezantschap der Neêrlandtsche Oost-Indische compagnie… (1655) van Joan Nieuhof.

Ook in het studiejaar 2013-2014 zullen aan de Rijksuniversiteit Groningen het theorievak ‘Historische Buitenplaatsen en landgoederen: een introductie’ en de mastermodule ‘Historische buitenplaatsen en landgoederen: onderzoeksseminar’ gebracht worden. Opnieuw door bijzonder hoogleraar Yme Kuiper, universitair docent Elyze Storms-Smeets en gastdocenten. Het eerstgenoemde bachelorvak zal ook als open colleges worden opengesteld en is daarmee toegankelijk voor derden.

Meer info in de download van de brochure en de download van de studiehandleiding (met details als data, onderwerpen, (gast)docenten, literatuur e.d.)

Personen van buiten de RUG kunnen zich voor dit vak aanmelden in de vorm van open college. De kosten hiervoor bedragen € 300. Opgave geschiedt via het invullen van een hier te vinden formulier. Vermeld op dit formulier de vakcode LKA024B10. Vaknaam: Historische buitenplaatsen en landgoederen.

Te huur tot een mo.que prys en ook ten spoedigste kan worden aanvaard, een extra plaisante en zeer net gesitueerde hofsteede, genaamd De Bilt, met deszelfs moderne Heeren Huizinge, Tuinmans Wooning, ruim Koetshuis en Stallinge, met eenige Kampen Weiland, staande en gelegen aan het alleraangenaamste van de Heeren Weg, tusschen Velzen en de Zandpoort. Addres by de Makelaars C. Twisk en Zoon, te Amsterdam, en te Velzen by den Architect Michel, op Beekestyn, en by D. Geikerma, Mr. Timmerman. Uit Amsterdamse courant van 24-04-1788.

In de Amsterdamse courant en de Oprechte Haerlemsche courant van 24-04-1788 komt bovenstaande advertentie voor. Met een zetfout, den architect Michel ipv Michael. Zo’n advertentie vind je op kranten.kb.nl dus niet met een zoekactie met de correcte naam, daar loop je tegenaan (en als je nog eens Beekestyn schrijft…).

Hofsteede De Bilt aan de Heeren Weg tusschen Velzen en de Zandpoort betreft het voormalige Huis ten Bildt aan de noordzijde van Sandpoort Noord. In 1788 zet de toenmalige eigenaar Harmen Jan van de Poll Huis ten Bildt te koop. Nadere informatie is blijkbaar te verkrijgen bij o.a. Michael. Die woont dan in de Architects Wooning op het iets noordelijker gelegen Beeckestijn (als op de overbekende kaart).
In 1791 koopt Michael het tussen Beeckestijn en Huis ten Bildt gelegen Roos en Beek. Het deel ten zuiden van de Biezenweg verkoopt hij een jaar later. Het deel ten noorden van de Biezenweg is de locatie van zijn kwekerij Roosenstein.

De onderstaande kaart (minuutplan 1830-1850?) laat genoemde locaties zien. Van noord naar zuid, langs de Heeren Weg zijn dit:
– bovenin BeekenStijn met westelijk (links) de Architects Wooning;
– midden RoozenStijn en RoozenBeek;
– daaronder het overbos van Huis ten Bilt (westelijk van de Heeren Weg), dit zal de aanleg van J.D. Zocher jr zijn, in 1844 schrijft P.J. Lutgers dat het ongeveer 20 jaar geleden is dat Zocher voor een nieuwe aanleg zorgde (zie ook van toepassing zijnde Kadastraal Minuutplan);
– tot slot Huis ten Bilt (oostelijk van de Heeren Weg).

Jan Holwerda
Kaart groter / inzoomen via watwaswaar.nl

Bron: watwaswaar.nl

Juno voor Musis Sacrum (Arnhem)  Foto: Dineke Akkermans

Op woensdag 30 oktober werd ’s middags om 3 uur het onlangs gerestaureerde beeld van Juno onthuld. Juno is één van de 8 mythologische beelden die drie eeuwen geleden door de beeldhouwer Ignatius van Logteren vervaardigd werden voor de tuin van Boom en Bosch te Breukelen. De acht tuinbeelden, vier paren, kwamen tenslotte in Arnhem terecht. In 1859 – ’60 schonk baron van Brakell tot den Brakell deze beelden aan de gemeente Arnhem. Van de acht beelden overleefden er twee de oorlog niet. Zodoende zijn er nu nog zes over.

In 1990 werden vijf van de beelden gerestaureerd: Proserpina, Venus, Neptunus, Juno en Pluto. Het zesde beeld was intussen zoekgeraakt. Dit beeld, een Bacchante, werd teruggevonden en gerestaureerd. Vervolgens kreeg zij haar vooroorlogse plaats aan de Velperbuitensingel terug, waar zij in november 2012 werd onthuld.

Jaren geleden was Juno beschadigd geraakt en stond niet langer opgesteld. Recentelijk werd het beeld gerestaureerd en kreeg weer een plaats aan de Velperbinnensingel, nu voor de ingang van Musis Sacrum, waar zij dus woensdag werd onthuld.

Dineke Akkermans

Litt. P.M. Fischer, Ignatius en Jan van Logteren, beeldhouwers en stuckunstenaars in het Amsterdam van de 18de eeuw, Canaletto/Repro-Holland, Alphen aan den Rijn 2005

Uitpakken, omzwachtelen en onthullen.  Foto’s: Dineke Akkermans