De kralentuin op de Zaanse Schans in opbouw.  Foto: P.J. van Steenbergen.

Op de Zaanse Schans is een stukje Zaanse tuinhistorie in ere hersteld, een kralentuin. We kennen nog enkele kralentuinen: in Broek in Waterland, het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, het Openluchtmuseum in Arnhem en aan de Lagedijk 100 in Zaandijk. Kralentuinen zijn een typisch Noord-Hollands verschijnsel dat zijn wortels heeft in de Gouden Eeuw, toen de V.O.C. glazen kralen en spiegeltjes als ruilmiddelen gebruikte. De glazen kralen werden toen en later ook gebruikt om er tuinen mee te versieren, als een Hollandse variatie op de Italiaanse en Franse sierbedden gemaakt van mozaïeksteentjes, marmerslag, grind of schelpen. Het waren veelal ronde of stervormige bedden met verschillende patronen van zwartbruine, witte, gebroken witte en helderblauwe glazen kralen in zilverzand.
Naast overzeese handel bestond er in o.a. de Zaanstreek het fenomeen walvisvaart met de verwerking van het walvisvlees in bijvoorbeeld traankokerijen en stijfselmakerijen. Walvisrestanten als botten, ribben en kaken werden soms gebruikt voor o.a. erfafscheidingen en toegangspoorten. De laatste toepassing krijgt ook hier een plek, aan het begin van het centrale pad naar de kralentuin is nu zo’n boog van walviskaken gepland. Of te wel nog een stukje historie dat in ere wordt hersteld.

Een film brengt het creëren van de kralentuin in beeld, zie hier. Nu geen kralen in het zand. Het moet vastliggen, gelijmd dus. De gebruikte kralen hebben overigens de omgekeerde weg gevolgd: waar ze vroeger van hier naar o.a. Indië werden gebracht, komen nu vanuit Indië naar hier.  JH