Caarte vande Ambachts Heerlikheid en Landerije van Meersbergen Ao 1716,
Justus van Broeckhuijsen. Bron: www.mmnatuurlijk.nl (groot). Noorden linksonder.
Naast de werkzaamheden in het historisch groen is een mens in veel gevallen bezig met enige vorm van vrijwilligerswerk. Voor mij is dit het voorzitterschap van de milieu- , cultuur- en natuurvereniging Maarn Maarsbergen Natuurlijk (MMN). Onze omgeving wordt aaneengeregen door landgoederen en buitenplaatsen. Cultuurhistorisch en geomorfologisch waardevol gebied is meer regel dan uitzondering. Momenteel bemoeien we ons met het ondertunnelen van een spoorwegovergang.
Landgoed (of kasteel) Maarsbergen is echt een juweeltje in de omgeving. De oude, Frans classicistische structuren zijn nog steeds zichtbaar in het landschap. De kaart van Justus van Broekhuysen vroeg 18e eeuw toont de formele structuur. Deze structuur is grotendeels intact en gewaardeerd als rijksmonument.
Een deel van deze structuur omvat De Grote Bloemheuvel (vervallen maar nog steeds rijksmonument), gebruikt als boerderij, kwekerij en café. Tegenover het café, inderdaad, de Dorpskerk (ook rijksmonument).
In deze omgeving met op ongeveer een vierkante kilometer drie rijksmonumenten wil Prorail een spoortunnel aanleggen. Om het makkelijk te maken valt binnen het plangebied De Kolk, leefgebied van de kamsalamander welke de bescherming geniet conform de conventie van Bern. Al jaren roepen we als vereniging dat je in een gebied met deze dynamiek niets moet willen ontwikkelen, maar helaas de plannen liggen klaar.
Dat de tunnel er gaat komen lijkt duidelijk maar nu de keuze.
1. Oude eiken, van waarschijnlijk 300 jaar, markeren nog steeds het uiterste punt van de oorspronkelijke aanleg van kasteel Maarsbergen. Binnen de waardering van het monument De Grote Bloemheuvel is de ensemblewaarden mede omschreven. De eiken, ongeveer tien stuks, moeten allen verdwijnen. Hierdoor blijft het biotoop van de kamsalamander behouden en versterken de monumentale waarden van de Dorpskerk waar twee oude bruine beuken het beeld complementeren.
2. De oude eiken verdwijnen, de weg komt onverantwoord dicht bij de rode beuken en de tijdelijke omleidingsroute loopt door het beschermde biotoop van de kamsalamander.
3. Alle mensen besluiten de 10 minuten file voor lief te nemen en te genieten van de oude eiken, rode beuken en laten de Kamsalamander lekker met rust.
Het zal u niet verbazen dat er voor optie twee is gekozen. Waarom? Natuur is lastig, cultuur is moeilijk en je verdiepen in de plaats van werkzaamheden is omslachtig.
We hebben het ver geschopt met zijn allen in Nederland, leve de vooruitgang!
Inmiddels werken we het voorstel uit een verdiepingsslag op de eerste optie te ontwikkelen. Wanneer we de genen van de eiken gebruiken voor nieuwe bomen ontstaat, met een kleine aanpassing in het tracé, de mogelijkheid om het deel van de oorspronkelijk aanleg van Maarsbergen te reconstrueren. Met het kiezen voor deze optie geven we groen licht voor het kappen van de bomen en dat willen we niet. Misschien zijn er onder de leden van Cascade nog mensen met een briljante ingeving, we houden ons aanbevolen?
Richard Zweekhorst
Maarsbergen, spoorwegovergang nu.
Maarsbergen, spoorwegonderdoorgang (artist impression).
