Een week of twee geleden ben ik naar de inaugurele rede van Hans Renes geweest. Hij is benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de VU (Erfgoedstudies, in het bijzonder erfgoed van stad en land). Ik vond het beslist een goede oratie, waarop een tijdje te teren valt. Er waren niet veel Cascade-vrienden, een handje vol slechts. Ik denk dat een deel van onze Cascade-vrienden (dat is hij zelf ook) zijn rede beslist interessant vindt. Na afloop kon iedereen zijn rede gedrukt en wel meenemen, maar deze staat ook op internet.  CO

Van de website van Vrije Universiteit Amsterdam:

Erfgoed is het geheel van resten uit het verleden waaraan een betekenis wordt toegekend in het heden. Bij Erfgoedstudies aan de VU staat het erfgoed van stad en land centraal: de gebouwen, archeologische resten en landschappen die kenmerkende onderdelen van onze leefomgeving vormen. Onderzoek naar dat erfgoed gaat deels over de huidige betekenis: waarom willen we erfgoed behouden, welke groepen hechten belang aan welk erfgoed, welk erfgoed is omstreden, welke sporen uit het verleden willen we juist vergeten? Daarnaast richt het onderzoek zich op de geschiedenis: hoe zijn zaken in het verleden tot stand gekomen, waarom zijn sommige objecten verdwenen en andere bewaard gebleven, kunnen we uit dergelijke processen iets leren over de kansen voor toekomstig behoud? Deze vragen behandelt Hans Renes in zijn rede ter aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Erfgoedstudies, in het bijzonder erfgoed van stad en land.

De erfgoedsector was lange tijd gericht op behoud door wettelijke of planologische bescherming van losse objecten. De afgelopen jaren is geëxperimenteerd met nieuwe vormen van samenwerking tussen de erfgoedsector en de ruimtelijke ordening. In een aantal recente grote stadsuitbreidingen is erfgoed gebruikt om de wijken een eigen identiteit te geven en om de nieuwe bewoners te voorzien van verhalen over hun nieuwe woongebied. Soms werden daarvoor historische gebouwen of landschapsstructuren bewaard. In andere gevallen hebben kunstenaars verwijzingen naar historische structuren ontworpen of wordt een fictief verleden geconstrueerd.

Voor de toekomst is echter meer nodig. In een tijd waarin de rijksoverheid zich steeds meer terugtrekt, zal de erfgoedsector aansluiting moeten zoeken bij de grote ruimtelijke ontwikkelingen die in de komende decennia te verwachten zijn. Renes werkt in zijn oratie vier van deze ontwikkelingen uit: herontwikkeling, bevolkingsgroei- en krimp, waterbeheer en de veranderingen in de landbouw. Elk van deze ontwikkelingen heeft gevolgen voor erfgoed, maar biedt ook nieuwe kansen.