Achtiende-eeuws schilderij met Ewsum. Bron kastelen.nl
Ik werd attent gemaakt op een nieuwe aanwinst in de UB: de transcriptie van het zogenaamde “tuinboekje van Ewsum” van vòòr 1570. Het handschrift zit in het familie-archief Van Ewsum; het is naar alle waarschijnlijheid van Johan van Ewsum. In zijn tijd een invloedrijk man, hij bezat twee borgen, Ewsum in Middelstum en Mensinge in Roden (Dr.). Hij heeft in Leuven gestudeerd, is in 1555 zelfs tot ridder geslagen.
Enig speurwerk bracht aan het licht dat de tekst in het Ewsum-boekje gelijk is aan Kapittel 87 van DBouck van Wondre uit 1513. Dat Kapittel heeft als titel “Een tractaet van planten ende greffien” en het gaat, behalve over enten ook over grondbewerking, waterhuishouding, teeltaanwijzingen voor fruitbomen, look, erwten, wikken, bonen, over ziektebestrijding bij fruit, over bewaren, conserveren en wijn en azijn maken. Echt “Hausvaterliteratuur”.
Bronnen van Kapittel 87 zijn: Petrus de Crescentiis, Gottfried van Francken (Pelzbuch) en La maniere de enter (anoniem).
Bij dit speurwerk heb ik vooral gebruik gemaakt van W.L. Braekman, De Vlaamse horticultuur in de vroege 16de eeuw; drie Profijtelijcke traktaten over poten en enten, zaaien en planten. Brussel, 1989.
Mijn vraag is: Is een dergelijk bezit “normaal” voor een jonker uit het begin van de 16de eeuw; kent iemand van de Cascade-vrienden andere voorbeelden van grootgrondbezitters in die tijd die tuinboekjes bezaten/overschreven?
Tineke Scholtens
Toevoeging:
Voor wie in genoemde werken wil duiken: T bouck van wondre, 1513
Halverwege pag. 45 begint het deel: Een tractaet vxc4x81 planten enxccx85 greffien. Capit. LXXXVII
Buch der Natur ; Gottfried von Franken: Pelzbuch : een eerste exemplaar en een tweede exemplaar.
Van La maniere de enter bestaan blijkbaar meerdere uitgaven met kleine verschillen in de titel. Heel snel vind je al: La maniere de enter et planter es jardins pulsieurs choses bien estranges, La maniere de enter et planter en iardins en La maniere de enter et planter enjardins chases bien estranges. En de voorganger? La manière d’enter et planter extraite de P. Crescenzi. JH