Tuin Herengracht 386, 2010 (groot) | Tuin Herengracht 386, 2011. Foto L. Stulen. Tuinprieel is gehandhaafd (groot) |
Zoals Beeckestijn zich presenteert als het ‘Podium voor Tuin- en Landschapscultuur’, presenteert het huis Herengracht 386 (ontwerp Philips Vingboons, 1663) zich als ‘Het Grachtenhuis, gateway to the canals’. Beide geen museum, maar een startpunt. In Amsterdam wordt de geschiedenis van de grachtengordel (Wereld Erfgoed sinds 2010) op een aansprekende manier in beeld gebracht. Op de bel-étage kunnen de bezoekers de historie van het pand proeven en onder meer genieten van de wandschilderingen van Jurriaan Andriessen (1742-1819), terwijl op de eerste verdieping een multimediale presentatie is ingericht die de geschiedenis van de grachtengordel verduidelijkt (vergelijk de multimediale presentatie van Kennemerland in Beeckestijn). Ook kan het ‘Digitaal Grachtenhuis: van de Amsterdamse grachtengordel’ ter plaatse en thuis worden geraadpleegd voor verder onderzoek. (zie database). Voor het ontwerp van de restauratie en herinrichting van het pand is Maarten Fritz verantwoordelijk. Zijn uitgangspunt is dat zowel elementen uit de beginperiode van Philips Vingboons als uit latere perioden worden gehandhaafd. Echter architect en tuinarchitect hadden niet dezelfde uitgangspunten, blijkt achteraf. Waarschijnlijk is er niet of nauwelijks over restauratieprincipes van de tuin overlegd, terwijl we toch sinds heel lang al weten dat huis en tuin een eenheid vormen. En waarom het huis wel zo authentiek mogelijk aankleden en de tuin niet? Het is toch een startpunt voor de grachtengordel? Voor de tuinarchitect Michael van Gessel was het keurblok tussen Herengracht en Keizersgracht inspiratie voor een nieuw ontwerp. Michael spreekt (in Bouwen aan Monumenten 2011, nr. 2) over een eigentijdse vertaling van een parterre de broderie; ik vind het meer een QR-code. Je moet die parterre zien in plattegrond. Aan de ene lange zijde zijn de kavels van de Herengracht met buxus in plattegrond weergegeven; aan de tegenoverliggende lange zijde die van de Keizersgracht. Er tussenin verbeelden de vaste planten de beschermde tuinen van het keurblok. De tuin staat in de redengevende omschrijving van het Monumentenregister niet genoemd, dus vrijheid blijheid. Wat mij betreft was hier nu een uitgelezen kans geweest om eens een tuin aan te leggen naar de ideeën van Philips Vingboons, bekend uit zijn boek Afbeeldsels der voornaemste gebouwen (1665; 1674). CO |
Huis en tuin een eenheid?
5