Kasteel Eerde en directe omgeving (1851) Bron: watwaswaar.nl

Op de website van deStentor (StentorTV, met filmpje) valt het navolgende bericht te lezen:

Landgoed Eerde bij Ommen maakt zomaar ineens een grote sprong op de ranglijst van unieke landgoederen in Europa. Van het ‘eenvoudige’ goed geconserveerde Sallandse landgoed is nu vast komen te staan dat kasteel, tuin en parkbos in strikte kunstzinnige harmonische verhoudingen zijn aangelegd: goddelijke perfectie op aarde.

"Bij mijn weten is dit het enige landgoed – in elk geval in Nederland – waar je dit soort klassieke aanleg op deze schaal nog vindt." Bij landschapsarchitect en tuinhistoricus Eric Blok is afgelopen zomer al metende en onderzoekende het opzienbarende inzicht ontstaan. "Baron Johan Werner van Pallandt, die het landgoed in 1715 liet aanleggen, heeft alles volgens strikte maatvoering gedaan." Die strakke maatvoering en achtergrond was bij de huidige eigenaar Natuurmonumenten, maar ook bij de nazaten van de baron niet bekend. "Naar dit onderwerp is nog maar weinig onderzoek gedaan, maar andere landgoederen uit deze tijd zijn niet zo precies qua maatvoering of de structuur is later compleet veranderd."

Blok deed zijn onderzoek in opdracht van Natuurmonumenten. Hij ontdekte dat de ontwerper van het park de Rijnlandse roede heeft gebruikt als oppervlaktemaat. (Napoleon had de meter nog niet geïntroduceerd.) "Als je dat niet weet, zie je de verhoudingen en verbanden dus niet. Alle lanen en wegen en oppervlakten zijn aangelegd volgens die Rijnlandse roede. Van Pallandt heeft met zijn tuin, kasteel en bospark een echt kunstwerk gecreëerd."

De militair had contacten in Haagse hofkringen, en kwam zo in aanraking met tuinkunst uit die tijd. Hij volgde het voorbeeld van Constantijn Huijgens, die op zijn landgoed Hofwijck bij Den Haag ook de Frans Classicistische stijl toepaste. "Die ging uit van een universele gedachte, met gebruikmaking van het harmonische maatsysteem in de muziek dat teruggaat op de theorie van de gulden snede van Vitruvius. Als je dat exact toepast in architectuur en landschapsaanleg, dan verhef je je woonomgeving tot kunst. De tuin moet een afspiegeling zijn van het paradijs", doet Blok het streven uit die tijd uit de doeken. Van Pallandt diende in het regiment van Generaal Van Baer, die bij de aanleg van zijn landgoed Slangenburg in Doetinchem ook de formele parkstijl heeft toegepast. "Maar Van Baer heeft het praktisch gedaan, en zich niet strak aan de maatvoering gehouden. Daarin is Eerde uniek", weet Blok.

Op basis van zijn rapportage kan Natuurmonumenten nu beter prioriteiten aangeven die aangepakt moeten worden op het wat sleets geraakte landgoed. "Hoewel alles nog in oorspronkelijke staat is, zijn in de lanen gaten gevallen en zichtassen vervallen", somt Agnes Kleinsmit, beheerder Salland van Natuurmonumenten op. "Er zijn 25 lanen, die moeten over 25 jaar allemaal weer hersteld zijn. Dat gaan we ook doen met de overige bijna driehonderd landschapselementen."

Vooralsnog is 8 tot 10 miljoen euro nodig voor het ‘Programma Eerde’. Daaronder vallen ook de pachters en hun boerenbedrijven. Zij zouden duurzamer moeten gaan werken in het kwetsbare natuurgebied. Met het waterschap moet de verdroging een halt toegeroepen worden en de meandering van de Regge teruggebracht worden. En het landgoed en haar terreinen moeten meer ruimte gaan bieden aan bezoekers. Een andere wens is horeca in een van de bijgebouwen bij het kasteel. Zo blijft Eerde voor altijd een paradijs op aarde.

Overigens, zondag 2 mei, Open Dag Eerde (Natuurmonumenten)

Ommen, Kasteel Eerde vanuit de lucht (groter na klik foto)  Bron: oudommen.nl