Huis te Manpad, ’t bleef niet bij de vervanging van lindebomen alleen


Op de voorgrond de nieuwe aanplant, op de achtergrond de opgeschoonde NO-hoek
van Huis te Manpad  Foto: Wim Dröge

Behalve vervanging van een deel van de lindes op het voorplein zijn lopende 2009 en de afgelopen winter nog meer werkzaamheden afgerond.

Tijdens de de Cascade voorjaarsexcursie van 2007 konden we de terugkeer van het hakhoutbeheer aanschouwen. Deze winter is verder uitvoering gegeven aan het hakhoutbeheer. In hetzelfde bosgedeelte aan de kant van de Leidse Vaart zijn verder oude waterlopen uitgebaggerd en hersteld en zijn diverse duikers vernieuwd.

De heraanplant van de historische boomgaard, met een 90-tal nieuwe fruitbomen van oude rassen, is ook in 2009 afgerond. De complete lijst van aangeplante appels, peren en pruimen staat op de website van Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek. Het vormt de bijlage van het artikel ‘Van Manpads Glorie en suikerpeer, interview met Peter van Wijk’ uit HeerlijkHeden 143, het blad van dezelfde vereniging.


Huis te Manpad (NO-hoek), A.de Haan ca. 1814  Bron: TUiN WUR

Tot slot de NO-hoek van de buitenplaats. Het pinetum is opgeruimd. Dit gedeelte van het park gaat het noordoostelijk parkdeel heten en wordt teruggebracht in de geest van het ontwerp van tuinarchitect de Haan. En in dezelfde NO-hoek is De Naald weer vol in het zicht geplaatst door alle opslag terug te snoeien, enkele bomen te kappen en nieuwe beukenbomen te planten (lees ook hier).  JH


De Naald, Huis te Manpad  Foto: verKennemerland.nl

Eerste fase uitgevoerd, 27 lindebomen op Huis te Manpad gekapt


Achter de nog aanwezige oude lindebomen in het hart van het voorplein is de nieuwe
aanplant (boompalen) te zien.  Foto: Wim Dröge

Na de januaristorm van 1990 werden de toen bijna 40 meter hoge lindebomen van Huis te Manpad teruggesnoeid tot circa 20 meter en werden waar nodig de gespleten stammen verbonden met ijzeren pennen. In januari 2010 is na jarenlange discussie het vervangingsplan in gang gezet en zijn 27 oude lindebomen opgekapt. Omwille van de cultuurhistorische eenheid worden alle bomen vervangen, in twee fasen.

De belangrijkste reden voor deze gefaseerde aanpak is het feit dat er twee klonen voorkomen op het voorplein. Een algemene kloon van de zomerlinde is nu vervangen. Deze bomen staan in twee rijen. De ene rij staat parallel aan de Hereweg, de tweede rij staat langs de vijver. Van een zeldzame soort, die het hart van het voorplein vormt, zijn stekken genomen en die groeien nu op bij een boomkwekerij. Zodra die groot genoeg zijn (over 15 jaar) worden ze overgebracht naar Huis te Manpad en wordt de tweede groep oude lindes vervangen. Een bijkomend voordeel van de gefaseerde vervanging is dat het beeld van het voorplein grotendeels in takt blijft.

Een en ander valt te volgen op de website van Huis te Manpad. Lees bv de nieuwsberichten, van onder naar boven, startend met ‘Lindeboom om’.

Met dank aan Jos Teeuwisse, René Dessing en Wim Dröge.  JH


De nieuwe aanplant aan de zijde van de Hereweg.  Foto: Wim Dröge

Buxushagen Het Loo zijn doodziek.


Aantasting door Cylindrocladium buxicola.  Bron: poster van NBvB

Aldus de kop van een halve pagina groot artikel in mijn krant, De Gelderlander.
Met de opening van de boventuin (zie weblog 30 mei 2008) werd al gemeld dat ook de benedentuin aangepakt dient te worden. Een van de redenen is dat na 25 jaar toch wel sprake is van slijtage. Maar de krant lezend is er een reden bijgekomen.

De Buxushagen hebben de gevreesde schimmelziekte Cylindrocladium buxicola onder de leden. De schimmelziekte is meegekomen met de nieuwe aanplant in de boventuin. ‘Op 3 juli vorig jaar hebben we hier een enorme wolkbreuk gehad, waardoor de hele tuin onder water kwam. Daardoor hebben de sporen van de schimmel zich ook naar de benedentuin kunnen verspreiden. Die sporen zitten nu overal in de grond’ aldus Willem Zieleman.
Nu probeert men door regelmatig chemische bestrijding toe te passen de ziekte te vertragen. En men is op zoek naar een variëteit die goed tegen de schimmel bestand is. Verschillende variëteiten zijn nu al geplant in de nabijheid van de ziektehaard en de verder ontwikkeling van deze variëteiten zal moeten uitwijzen voor welke variëteit gekozen kan worden.
Voor meer over de ziekte verwijs ik graag naar de poster van NBvB, klik hier.

Gisteravond was het ook een item in het NOS journaal. Klik hier om te zien en horen. Toch even vermelden, want hoorde ik het goed… Het stukje sluit af, door de commentaarstem en niet door Willem Zieleman, met ‘…als er geen schimmelbestendige soort wordt gevonden kan de Buxus uiteindelijk worden vervangen door een andere plant die in vorm gesnoeid kan worden, bv Hulst’!  JH

Zocher in literatuur ; lees zonder voorvoegsel ‘vak’

Zoals menigeen weet is Carla druk bezig met de ‘Zochers’. Alles wordt vastgelegd in een online document dat voor een ieder toegankelijk is ; delen (door Carla) in de hoop te komen tot mededelen (door de lezers). Klik hier voor de meeste recente versie.

Tot nu toe gaf ik mijn reacties rechtstreeks, maar via deze weg even een tweetal die ik ‘zo leuk anders vind’. De Zochers worden vanzelfsprekend volop in vakliteratuur genoemd, maar onderstaand een tweetal uit literatuur. Mogelijk zijn er wel meer hoor… Reageren zou ik zeggen.

In Vruchten ingezameld door de aloude rederijkkamer De wijngaardranken, onder de zinspreuk: Liefde boven al, te Haarlem (1833) staat onder de kop Nicolaas Berchem (Noord-Nederlandse etser en schilder van pastorale landschappen in italianiserende stijl, 1620-1683):

Klik hier voor het werk

Het tweede werk is de vijfdelige roman De lotgevallen van Klaasje Zevenster verschenen in de jaren 1865-1866 en geschreven door Jacob van Lennep. Het boek wekte grote opschudding omdat de heldin, een keurig, lieftallig meisje, een huis van ontucht betreedt (neen, niet met Zocher).

De wandeling wordt gemaakt op het fictieve Hardestein. Van Lennep zegt hierover ‘… het huis en ’t park van Hardestein, ’t welk ik heb samengesteld uit één landhuis en buiten plaats te ‘sGraveland en uit twee kasteelen met hun omgeving in Gelderlandxe2x80x99 (in de Navorscher van 1867).

Klik hier voor het boek en hier voor meer over het boek.  JH

De eerste Plantsoenwerker of Groenvoorziener?

EUWOUT CORNELISZ woonde rond 1600 op de Nieuwe Langedijk in Delft met als beroep Stadsdoorenbreyer.

Rond 1600 is door de Delftse bestuurders een haardstedenregister van de stad samengesteld, om belasting te kunnen heffen op haarden en vuurplaatsen. Toen zijn ook van veel bewoners de beroepen genoteerd, net als tal van bijzonderheden over uithangborden, huisnamen, gevelstenen en spotnamen e.d. De eerste stadsarchivaris van Delft J. Soutendam heeft in 1882 deze aantekeningen geformeerd tot een stadswandeling en daar een boekje over geschreven.
Gegevens van 1600, van commentaar voorzien in 1882 en lezen in de 21ste eeuw is een leuke ervaring

Over Euwout Cornelisz die het vak uitoefende van Stadsdoorenbreyer schrijft J. Soutendam het volgende:
Op het eerste gezicht schijnt dat ambacht moeilijk te verklaren, maar zodra men zich te binnen brengt, wat xe2x80x98Stadsdoornxe2x80x99 is en bedenkt, dat breijen ook vlechten heet, wordt het raadselachtig baantje duidelijk en begrijpt iedereen, dat de titularis tot de stadsarbeiders behoorde en belast was met de taak, de hagedoorn, die onder aan de Stadswal stond, om stokken of palen te buigen, en dicht ineen te vlechten tot een bijkans ondoordringbare hegge of omtuining ter verdediging van Delft tegen een coup de main.

Wie het hele verhaal wil lezen van de wandeling: zie Historische stadswandeling.
Op de wandeling langs het Rietveld komen we de ‘Gardenier’ (hovenier of tuinman) tegen van de ‘princesse van Chemeye (Chimay)’ (of te wel Marie de Brimeu), met twee haardsteden.

Piet van der Eijk

De Platform Groen Erfgoed middag van 3 maart startte met een inleiding over historische stadsparken door Annemarie van Leeuwen. Zij benoemde het groen, o.a. de doornen, onderlangs en op de stadswallen als het eerste stadspark. Dit vormde aanleiding voor Piet om het bovenstaande naar voren te brengen.

Nieuw Gelders Arcadië

De meest recente nieuwsbrief van Nieuw Gelders Arcadië meldt een aanzienlijk uitgebreiding van haar website www.nieuwgeldersarcadie.nl.
Via een interactieve kaart zijn de meer dan 100 landgoederen en buitenplaatsen te ‘bezoeken’. Een uitgebreide database is aan de kaart gekoppeld, met informatie over opdrachtgevers, (tuin)architecten, ontstaansgeschiedenis, openstelling en plannen voor de toekomst.

Misschien even kijken voor u deel neemt aan de Ronde Tafel Conferentie van 27 maart? Een van de onderwerpen van de RTC betreft Nieuw Gelders Arcadië, door de projectleider Elyze Storms.  JH

Toen Zocher nog een Zochertje was…


Park opzetfiguren.  Bron: SGKJ/AGJMBorms  / picasaweb

Zo’n toevalstreffer als je al zoekend en klikkend over internet struint: Park opzetfiguren. Het idee herken je direct. Velen van ons zijn van een generatie die ze nog uit zijn of haar jeugd kent en misschien prikken kinderen in groep x ze nu nog steeds uit papier.

Behalve de voorstellingen, achtergronden en omschrijving maakt m.n. het jaartal het wel heel interessant. ‘Park’ met vier verwisselbare achtergronden van een villa, een landhuis, een kasteel en een fantasiegezicht op het Kremlin van Moskou, vermoedelijk van een Franse uitgever uit ca. 1780 (aldus de bijgaande beschrijving op picasaweb).

Ja u leest het goed, ca. 1780. Dat zou ruim voor Van Laar zijn en bv midden in de periode van de werken van George Louis Le Rouge, Jardins anglo-chinois ou description des nouveaux jardins à la mode (1776-88) vallen. Zou het jaartal kunnen kloppen? Hebben de Zochers en generatiegenoten al spelend leren vormgeven? Jong geleerd oud gedaan?

Kijk vooral ook even naar de overige platen en opstellingen: toren met torenkamer, poorten, obelisk, bomen en struiken, tempel van Venus, spelende kinderen op schommel, draaimolen of op de wip, koets met paarden, bloempotten, prieeltjes, fonteinen, standbeelden en figuurgroepen enz. Zie picasaweb.  JH


Park opzetfiguren.  Bron: SGKJ/AGJMBorms  / picasaweb

Renovatie Vondelpark na tien jaar voltooid

Afgelopen zondag was de feestelijke heropening van het gerenoveerde Vondelpark.
Een stadspark waar problemen als inklinking van de veenbodem, wateroverlast, problemen met de grondwaterhuishouding, zeer intensieve gebruik, slijtage, wegzakkende, vroeg stervende bomen enz. speelden. Het werkwoord in de verleden tijd is ongetwijfeld te stellig, maar de renovatie moet duurzaam beheer mogelijk maken. Kosten: 29 miljoen euro, dat is 60 euro per m2.
Ik kan me voorstellen dat een uitgebreide verslaglegging van de problemen en van potentiële en gekozen oplossingen met gerelateerde technische uitwerking, een bron van kennis voor vele parken in m.n. het westen van het land kan vormen.

Een aspect uit de berichtgeving dat me intrigeerde was ‘Bomen op palen’. Ik kon me daar niet zo veel bij voorstellen en had eerdere berichtgeving hier over gemist. Kort uitgewerkt valt het na te lezen in een artikel op boomzorg.nl, ‘Amsterdamse Vondelparkboom, is gebouwd op palen…’:

De paalconstructie bestaat uit negen houten palen van 10 meter lang. Die steken door de veenlaag en vinden steun in de zandlaag onder het veen. Bovenop de palen komen vlonders te liggen, waarop weer grof bomenzand aangebracht kan worden voor de aanplant van de boom.
De afsluiting van het artikel: xe2x80x9cStraks staan die bomen 2 meter hoger dan de rest van het park, dat verder inzakt. Dan zeggen latere generaties: xe2x80x9cWie heeft die onzin in hemelsnaam verzonnen?xe2x80x9d We denken het nu goed te doen, omdat je toch handelt op basis van wat we nu aan kennis in huis hebben.xe2x80x9d

Zie verder ook de website van Stadsdeel Oud-Zuid, met meer over Vondelpark.  JH