Voortgangsbericht Studiegroep Inventarisatie Tuinsculptuur


Venus gemaakt en gesigneerd door J.B. Xavery

Tijdens de RTC op 4 april jl. heb ik de ambitie geuit om een studiegroep te vormen die zich bezig zal gaan houden met het inventariseren van tuinsculptuur in Nederland (zie weblog van 10 mei 2009). Vier enthousiaste mensen, Dineke Akkermans, Arinda van der Does, Laura Fokkema en Niek Ravensbergen, hebben zich meteen aangemeld als lid. Daarmee was de Studiegroep Inventarisatie Tuinsculptuur (SIT) al zeer snel een feit! De SIT is inmiddels twee keer bijeen geweest. Daarbij is onder andere een missie geformuleerd. Deze missie luidt als volgt:

De Studiegroep Inventarisatie Tuinsculptuur (SIT) is een open en multidisciplinair samenwerkingsverband van mensen die tuinornamenten een warm hart toedragen. Het belangrijkste doel van de studiegroep is het vergaren en uitwisselen van inhoudelijke kennis door middel van het inventariseren van tuinsculptuur (vooralsnog tuinbeelden en tuinvazen) in Nederland. Zij beoogt deze gegevens via internet te ontsluiten en wel zodanig, dat oorspronkelijke verbanden tussen ornamenten in verschillende tijdsperioden kunnen worden gelegd. Belangrijk daarbij is dat de tuinsculpturen in een bredere tuinhistorische context worden geplaatst. Op basis van de vergaarde kennis en inzichten beoogt de studiegroep een nuttige bijdrage te leveren aan de herwaardering van tuinsculptuur in Nederland.

Aangezien de studiegroep een open karakter heeft, zijn belangstellenden die de missie van SIT onderschrijven van harte welkom om de studiegroep te versterken!

Nadere informatie over de studiegroep is te verkrijgen bij:

Dennis de Kool (d_de_kool@hotmail.com)
Voorzitter
Studiegroep Inventarisatie Tuinsculptuur

Parasol – parapluie – pluberg


Parasol van Branitz  Foto: Martin van den Broeke

Na het bijwonen van de Tagung ‘Ornamental farm’ te Bad Muskau deden we als 5-tal, op de terugreis, park Branitz aan.

We konden Martin de ‘Landpyramide’ en de ‘Seepyramide’ (Tumulus) niet onthouden (en we wilden ze zelf natuurlijk ook zien). Op weg naar deze piramides kwamen we langs de bovenstaande Parasol op de Rennbahnhügel. Een type parasol, paraplu, dat we ook in Nederland kennen. Nog bestaand is i.i.g. die in het Paleispark Het Loo, aan de kop van een spreng.


Parapluie Paleispark Het Loo  Foto: Jan Holwerda

Oude beelden zijn die van bv de ‘Parapluie in ’t Bosch’ bij Driebergen-Rijsenburg en de Parapluie van De Dellen (Heerde).


Parapluie De Dellen (Heerde)

‘Parapluie in ’t Bosch’ (Driebergen-Rijsenburg)

 

 

 

 

 

 

 

En als je er zo naar kijkt, een paal/post en een rieten dak, dan is het nog maar een stapje naar de éénroedige hooiberg (pluberg). Of heeft de ontwikkeling de omgekeerde route gevolgd…
Jan Holwerda


Eénroedige hooiberg bij landgoed Hackfort (Vorden)
Bron: Het Nederlandse Hooiberg Museum

 

 

De paraplu van Zuydwijk (Wassenaar)


De paraplu van Zuydwijk (Wassenaar), P.C. la Fargue (ca. 1772)  Bron: Tetrode site

De Cascade najaarsexcursie 2009 voerde naar o.a. Zuydwijk in Wassenaar (zie weblog van 5 okt).

Zuydwijk is o.a. bekend van een serie tekeningen door P.C. la Fargue, een webpage over Zuydwijk geeft een aantal van de tekeningen klein weer. De originelen hangen in de Bovenzaal/-galerij van kasteel Twickel en heeft de oplettende deelnemer kunnen zien tijdens een eerdere Cascade excursie.

Een van de tekeningen laat een prachtige paraplu zien. Behalve prachtig is het interessant omdat het ‘zo vroeg is’, circa 1772. Dit betekent ver voor Magazijn van Tuin-Sieraaden van Gijsbert van Laar (1802-1809) en ver voor Ideenmagazin für Liebhaber von Gärten van J.G. Grohmann en F.G. Baumgärtner (1796-1811).

An umbrello’d seat, uit Ornamental architecture in the Gothic, Chinese, and modern taste van Charles Over (1752)
Bron: New York Public Library – Digital Gallery
Parasol of Zonnescherm, uit Magazijn van Tuin-Sieraaden van Gijsbert van Laar (1802-1809)
Bron: Klassik Stiftung Weimar

Een ‘vroeg’ voorbeeld dat ik wel kon vinden staat in Ornamental architecture in the Gothic, Chinese, and modern taste van Charles Over uit 1752.

En een ‘laat’ voorbeeld is een reconstructie van een voormalige paraplu op de Rosenhügel van Schloss Eggenberg te Graz (Oostenrijk), zie Die Restaurierung des Rosenhügels. Oké, geen Nederland, maar te mooi om in dit kader achterwege te laten.  JH

Het plaatsen van de paraplu op de Rosenhügel van Schloss Eggenberg te Graz (Oostenrijk).  Bron: Schloss Eggenberg
Een latere foto.  Bron: kraftbox12.de

‘Tuin van onbekende buitenplaats in de Vechtstreek’


‘Tuin van onbekende buitenplaats in de Vechtstreek’, H.M. Heek
Bron: Pygmalion Beeldende Kunst

De website van Pygmalion Beeldende Kunst (Maarssen) laat een 3-tal aquarellen door Hendrik Man Heek zien, ‘Tuin van onbekende buitenplaats in de Vechtstreek’. Zijn signatuur is in het verleden altijd verkeerd gelezen als zijnde xe2x80x98H. van Heekxe2x80x99, ook door schrijvers van standaardwerken over de Vechtstreek als dr. R. van Luttervelt, en om die reden  was er tot op heden weinig bekend over deze kunstenaar. Bij nauwkeurige beschouwing zag Jaap Versteegh echter dat de kunstenaar zijn initialen aan elkaar vast schreef en de letter M, voor èn achter samenvallend met een letter H, al die jaren als een V was gelezen. Toen dit eenmaal duidelijk was, bleek het vervolgens niet moeilijk om vast te stellen dat het hier om de in 1838 geboren kunstenaar Hendrik Man Heek ging, die samen met zijn broer Gerrit in het dorp Maarssen een boekhandel en uitgeverij dreef en daarnaast, vakkundig maar vooral uiterst nauwkeurig, de omgeving van Maarssen had vastgelegd in gedetailleerde aquarellen.

Wie komt er met de naam van de buitenplaats? Vechtstreekkenners onder ons, zeg het maar.  JH

De beeldbank van Het Utrechts Archief laat 3 werken zien, onder H. van Heek.

‘Tuin van onbekende buitenplaats in de Vechtstreek’, H.M. Heek
Bron: Pygmalion Beeldende Kunst


‘Tuin van onbekende buitenplaats in de Vechtstreek’, H.M. Heek
Bron: Pygmalion Beeldende Kunst

Het 90ste KLM-huisje, Wester-Amstel (Amstelveen)

Eens wat anders… Roem verkrijgt een kasteel of buitenplaats door verbeeld te zijn in het schilderij van een Hollandse meester, door een museale functie of door de pracht van haar tuinen. Of…, door tot het 90ste KLM-huisje verkozen te worden. KLM-huisjes zijn die Delftsblauwe huisjes die op intercontinentale vluchten aan passagiers in de World Business Class worden uitgereikt.

Het 90ste huisje is een replica van buitenplaats Wester-Amstel te Amstelveen. Het huis is in 1662 gebouwd door Nicolaas Pancras, toenmalig burgemeester van Amsterdam en bestuurslid van de Nederlandse Oost Indische Compagnie. Het eerste exemplaar werd aan o.a. Søren Movig overhandigd (persbericht).

Meer over Wester-Amstel op www.amstelveenweb.com.  JH

Kloosterpark Groot Bijsterveld (Oirschot)


Groot Bijsterveld (Oirschot), begin 20ste eeuw.  Foto: via Luc Joosten

Op en af is er aandacht voor verleden, heden en toekomst van kloosters en kloostertuinen. Zo ook op onze Weblog en in ons Bulletin. Hier een nieuwe log met een concreet voorbeeld, kloosterpark Groot Bijsterveld te Oirschot.

Na 100 jaar in gebruik te zijn geweest als klooster, zijn het huis Bijsterveld en het bijbehorende park (zo goed als) verkocht aan het gemeentelijke Woningbedrijf Oirschot. Door de jaren heen hebben de kloosterlingen het park steeds aangepast en uitgebreid. Voor hen had het park allerlei functies: van bidden en brevieren tot sporten en het verbouwen van groenten. Onder meer door het slinken van de groep bewoners was het onderhoud echter niet meer op te brengen.
Hierdoor zijn veel doorkijkjes en bijzondere elementen in de loop der tijd verdwenen. Na aankoop wil het Woningbedrijf Oirschot het complex ombouwen tot een zorgcentrum met een openbaar toegankelijk park. De Stichting Behoud Erfgoed Oirschot staat positief tegenover de functieverandering, maar is het niet eens met de huidige plannen van de gemeente als het gaat om de wijze waarop extra paviljoens in het park worden gebouwd.

Daarom heeft de Stichting Behoud Erfgoed Oirschot (SBEO) aan de Wetenschapswinkel van Wageningen UR gevraagd om te zoeken naar een maatschappelijk, cultuurhistorisch en ecologisch duurzame functieverandering voor het park van het Montfortanenklooster in Oirschot. Student-onderzoeker Luc Joosten van Wageningen UR voerde een ‘Cultuurhistorische analyse en waardering Groot-Bijsterveld’ uit en kwam tot ‘Herontwerp Groot-Bijsterveld te Oirschot’. Beide rapporten zijn te downloaden via de site van Wetenschapswinkel WUR.  JH


Groot Bijsterveld (Oirschot), 1909  Foto: via Luc Joosten

Cascade najaarsexcursie 2009



Een bevlogen Eric Blok geeft uitleg op villa Maarheeze.
Foto: Arinda van der Does

Twee weken geleden vond de Cascade najaarsexcursie 2009 plaats. Wassenaar met achtereenvolgens villa Maarheeze (zie ook weblog 21 nov 2008), Backershagen (zie ook weblog van 13 jan 2009 ) en Zuydwijk was het doel. Perfect georganiseerd, veel en deskundige begeleiding, een grote variëteit van huis, tuin en park en ook nog eens prachtig weer. Wat wil eens mens nog meer?

Misschien toch nog even de foto’s zien… Kijk via de Cascade website of direct op Picasaweb. JH