Maandelijks archief: augustus 2008

Combineren van ‘internetbronnen’ (4) ; Cleverskerk

Geplaatst op door
8


Kaarte vertoonende de buitenplaetz van…Johannes Adrianus Wilhelmius, heer van Cleverskerk etc…
1 juni 1776 door J.J. Klenée (groter na aanklikken)

‘Bladerend’ door het Gelders Archief stootte ik op Kaarte vertoonende de buitenplaetz van…Johannes Adrianus Wilhelmius, heer van Cleverskerk etc…, 1 juni 1776 door J.J. Klenée.

J.J.Klenée is Jacobus Johannes Klenée (of Kleenen)
Onbekend geboortejaar en gestorven in of na 1804. Hij was tekenaar en landmeter, geadmitteerd in Zeeland op 25-11-1762.
Aldus vermeldt Marijke Donkersloot-de Vrij in Repertorium van Nederlandse Kaartmakers 1500-1900 (2003).

Dan wil je deze kaart toch plaatsen. Even Googlen en Cleverskerk is Hof te Cleverskerke op Walcheren te Kleverskerke, noordelijk van Arnemuiden en westelijk van Middelburg.

Verder vind ik dat het ambacht Kleverskerke van 1679 tot 1780 eigendom was van de Middelburgse patriciërsfamilie Van den Brande. Johan Pieter van den Brande burgemeester van Middelburg, kocht in 1679 de ambachtsheerlijkheid van Middelburg. Gesloopt vóór 1820 is een andere vermelding op internet.

watwaswaar.nl maakt middels kadasterkaart, topografische kaarten en luchtfoto’s de ontwikkeling of beter gezegd de aftakeling en het verdwijnen van Hof te Cleverskerke zichtbaar. Overigens is er de laatste maanden heel veel materiaal toegevoegd aan watwaswaar.nl; o.a. duizenden bonnebladen en topografische kaarten uit de periode 1830-1995.


A.W.D. de Man (1857)
Omtrek en waterpartijen zijn nog goed herkenbaar.


Luchtfoto (1944)
Ook aan het einde van de 2de WO tekenen de diverse lijnen nog sterk af.

Dan volgen de inundatie van Walcheren (okt. 1944) en een ruilverkaveling (1960-1964). Toch laten latere topografische kaarten nog steeds iets van de vijverpartijen zien, maar in de loop der jaren vervagen, verdwijnen de ‘omtreklijnen’  of worden ze rechtgetrokken. Tot slot geeft Google Maps een beeld van ‘het nu’ ; niets rest.  JH


Google Maps (2008)

 

Toch nogmaals Google Zoeken naar Boeken

Geplaatst op door
Beantwoorden

Cascade Midsummernight van 2007 vond plaats te Nieuwersluis. We hadden een lezing in het souterrain en een rondleiding over het terrein van VreedenHoff. Nu kunt u ook door het boek over VreedenHoff ‘wandelen’. De Uitgeverij Verloren heeft al haar boeken op Google Zoeken naar Boeken te staan ; vind alles.

De boeken zijn in hun geheel opgenomen. Na inkijken kunt u bv besluiten tot aankoop of u beperkt zich tot het zoeken en lezen van de interessante delen in Google Books zelf. Tussen de vele, vele titels staan o.a.

De Buitenplaats Vreedenhoff Aan de Vecht, Lisman, A J A M Lisman (1999)
Het Boombergpark te Hilversum: verleden, heden en toekomst van een monumentaal wandelgebied, Piet Bakker (2005)
Oorden van schoonheid: buitenplaatsen en landgoederen in Hilversum, Karin Abrahamse, Karin Abrahamse Ton Coops, Ton Coops (2000)
Beelden van de buitenplaats: elitevorming en notabelencultuur in Nederland in de negentiende eeuw, Rob van der Laarse, Y. Kuiper (2005)
Wandeling en verhandeling: de ontwikkeling van het Nederlandse hofdicht in de zeventiende eeuw (1613-1710), Willemien B De Vries (1998)

Weer andere boeken, van andere uitgevers, zijn gedeeltelijk weergeven, o.a.

Het boerenerf in Groningen, 1800-2000, Tineke Scholtens (2004)
The Dutch Garden in the Seventeenth Century, red. John Dixon Hunt (1988)
Nature and Art: Dutch Garden and Landscape Architecture 1650-1740, Erik Jong (2000)

En zoekt u breder, qua interesse of taal, dan is er er nog veel, veel meer te vinden. Zoek via Geavanceerd zoeken naar boeken (met bv auteur of titelwoord(en) of tekstwoord(en)). JH

Combineren van ‘internetbronnen’ (3)

Geplaatst op door
6

Prieel inden tuijn van ’t gemeenelantshuijs tot Delft (1655)

Dit prieel kwam ik tegen in de beeldbank van Hoogheemraadschap van Delfland. Verder zoekend vond ik ook Kaart van de tuin van het gemeenlandshuis te Delft (1647):
Een ‘Opmeting door Johan van Beest, 6 decem[ber] 1647′
Van links naar rechts: ’t gemeenelandtshuijs, ’t bleijkvelt, de plaets, [tuijn], ’t erff, ’t stal, de stadtswall.
Verder staat in de lange tekst rechtsonder o.a. ‘…selffden thuijn met bedden ende paeden… Sijnde ’t middelpadt breet thien voeten, het oostelijcxte ende ’t kruijspadt breet elcx twaelff voeten, het suijtpadt breet acht voeten, het noortpadt breet seven voeten, ende de twee dwerspaeden breet elcx vier voeten‘

Dezelfde kaart staat op de cover van het boek Delflands kaarten belicht, C. G. D. de Wilt (2000). Deze is in gescand format te lezen via Google Books: cover, op blz 46 en een beschrijving op blz 47.

De korte beschrijving sluit af met ‘De tuin van het hoogheemraadschap zal vooral de functie van siertuin hebben gehad. In 1655 lieten de hoogheemraden namelijk achter in de tuin een prieel plaatsen en kreeg de kunstschilder Leonard Bramer de opdracht om op de muur van het koetshuis een fresco aan te brengen.‘

Nu doet bovenstaand prieel gelijk denken aan de priëlen in Den Nederlandtsen hovenier van Jan van der Groen, maar de eerste uitgave hiervan dateert van later; 1669.
Een tweede gedachte is aan de tuinen van Frederik Hendrik die tot stand kwamen na 1620 en ook latwerkconstructies kenden; tuinen in dezelfde regio als die van ‘gemeenelantshuijs tot Delft’.

Benieuwd of er andere voorbeeldboeken waren, dus van voor 1670. Parterres staan in een reeks van boeken, maar in geen vind ik latwerkconstructies (uitgezonderd een in Hortus Palatinus, Salomon de Caus (1620)). Weet kent titels, namen?  JH

Combineren van ‘internetbronnen’ (3)

Geplaatst op door
Beantwoorden

Prieel inden tuijn van ’t gemeenelantshuijs tot Delft (1655)

Dit prieel kwam ik tegen in de beeldbank van Hoogheemraadschap van Delfland. Verder zoekend vond ik ook Kaart van de tuin van het gemeenlandshuis te Delft (1647):
Een ‘Opmeting door Johan van Beest, 6 decem[ber] 1647′
Van links naar rechts: ’t gemeenelandtshuijs, ’t bleijkvelt, de plaets, [tuijn], ’t erff, ’t stal, de stadtswall.
Verder staat in de lange tekst rechtsonder o.a. ‘…selffden thuijn met bedden ende paeden… Sijnde ’t middelpadt breet thien voeten, het oostelijcxte ende ’t kruijspadt breet elcx twaelff voeten, het suijtpadt breet acht voeten, het noortpadt breet seven voeten, ende de twee dwerspaeden breet elcx vier voeten‘

Dezelfde kaart staat op de cover van het boek Delflands kaarten belicht, C. G. D. de Wilt (2000). Deze is in gescand format te lezen via Google Books: cover, op blz 46 en een beschrijving op blz 47.

De korte beschrijving sluit af met ‘De tuin van het hoogheemraadschap zal vooral de functie van siertuin hebben gehad. In 1655 lieten de hoogheemraden namelijk achter in de tuin een prieel plaatsen en kreeg de kunstschilder Leonard Bramer de opdracht om op de muur van het koetshuis een fresco aan te brengen.‘

Nu doet bovenstaand prieel gelijk denken aan de priëlen in Den Nederlandtsen hovenier van Jan van der Groen, maar de eerste uitgave hiervan dateert van later; 1669.
Een tweede gedachte is aan de tuinen van Frederik Hendrik die tot stand kwamen na 1620 en ook latwerkconstructies kenden; tuinen in dezelfde regio als die van ‘gemeenelantshuijs tot Delft’.

Benieuwd of er andere voorbeeldboeken waren, m.n. ook eerdere. Voor parterres zijn er verscheidene, maar in geen vind ik latwerkconstructies (uitgezonderd een in Hortus Palatinus, Salomon de Caus (1620)). Weet kent titels, namen?  JH

Oorlof

Geplaatst op door
Beantwoorden


Buitenplaatsen bezuiden Antwerpen
Uitsnede uit Civitates Orbis Terrarum. Kaart I-17, Braun & Hogenberg (1572)
Bron: Historic Cities

Via een weblog vroeg Felix van Veldhoven, student Sociale Geografie en Liberal Arts & Sciences aan de Universiteit Utrecht, om hulp bij zijn bachelorthesis betreffende buitenplaatsen rond Amsterdam en Antwerpen. In juli meldde Felix mij dat hij zijn bachelorscriptie klaar en ingeleverd had.

En Oorlof (titel scriptie en weblog)? Wat is nou Oorlof? Ik lees: ‘Het woord oorlof verwijst naar het tijdverdrijf van de welgestelde kringen in de 17de eeuw. Oorlof bestond voor hen uit bootje varen, zwemmen, vissen, wandelen, zingen en musiceren, boogschieten, met de bal spelen, eten en drinken aan feestelijke banketten, jagen of eenvoudigweg niets doen‘.

Voor een ieder die geinteresseerd is heeft hij zijn scriptie beschikbaar gesteld ; klik hier om te downloaden (heb geduld, een groot bestand door de kleurenafbeeldingen).

Felix is erg geïnteresseerd in op- of aanmerkingen. Of te wel een reactie op deze weblog of een email naar felix.vanveldhoven@gmail.com…  JH

Lustrumexpositie Bronbeek (Arnhem)

Geplaatst op door
5


Plantenkalender op bronbeek  Foto: Arinda van der Does, juli 2008

Naar aanleiding van de lustrumexpositie op Bronbeek, Arnhem (t/m 19 oktober) heeft onze Cascade-vriend, Niek Ravensbergen, een boekje geschreven: Groeten van Bronbeek, uitgeverij Matrijs.
Aan de hand van 46 prentkaarten uit lang en minder lang vervlogen tijden geeft Niek ons een kijkje in het dagelijks leven op Bronbeek en zijn bewoners. Niek vertelt ons allerlei anekdotes en wetenswaardigheden uit de geschiedenis van het huis en het park onderverdeeld in de themaxe2x80x99s: Wonen, Werken, Bezinnen, Ontspannen, Museum en Park.


Bronbeek, xe2x80x98Prenten in het parkxe2x80x99  Foto: Arinda van der Does, juli 2008

Het boekje is verkrijgbaar in museum Bronbeek voor xe2x82xac 8,-
Een fijne aanvulling op en/of herinnering aan de expositie op Bronbeek. Zowel boekje als expositie: een aanrader!  AvdD

Emailtje in geval van nieuwe weblog

Geplaatst op door
Beantwoorden

De Zoeken functie werkte niet meer goed. Dit is nu hersteld.

Verder was er reeds meermaals om een soort van attenderingsmechanisme gevraagd. Bv een email indien een nieuwe weblog was aangemaakt. Aangezien de dag vandaag met regen begon ben ik maar eens gaan zoeken (beter goed gejat dan slecht gebouwd) en gaan knutselen. In het linkermenu kunt u zich nu abonneren. Vul uw emailadres in, klik op de Abonneer knop en volg de instructies. Er volgt een email met een link waar u op moet klikken; als bevestiging van uw aanmelding.

Iedere dag, rond de lunch, checkt het mechanisme of er een nieuwe weblog is vrijgegeven. Zo ja, dan volgt een email naar uw emailadres.  JH

Drawn after Nature

Geplaatst op door
2

Drawn after Nature: the complete botanical watercolours of the 16th-century Libri Picturati, Koning, Jan de, Gerda van Uffelen, Alicja Zemanek, Bogdan Zemanek (eds.) Zeist (KNNV), 2008. 368 p. xe2x82xac69,95. ISBN 978-90-5011-238-3.

Tuinhistorici kennen de naam Clusius misschien alleen van de Clusiusleerstoel in Leiden. Maar Carolus Clusius (1526-1609) wordt sinds 2004 veel breder benaderd. Onder auspiciën van het Scaliger Instituut is het onderzoeksproject Carolus Clusius and sixteenth-century botany in the context of the new cultural history of science gestart, in samenwerking met verschillende onderzoekers en instituten binnen de Universiteit Leiden en andere (Europese) universiteiten. Het doel van dit project is o.a. een aantal publicaties over Clusius, zijn werk en zijn uitgebreide netwerk; de digitalisering van al zijn brieven en het creëren van een modern netwerk in de geest van Clusius.

Tegelijkertijd heeft een internationaal team onder leiding van Jan de Koning aan dit zojuist verschenen boek bijgedragen: het belicht de ruim 1400 botanische aquarellen uit de Bibliotheek van Krakow, de zogenoemde Libri Picturati. 
Het boek is ingedeeld in een inleiding door Jan de Koning en Gerda van Uffelen, gevolgd door 24 essays (over enerzijds het ontstaan en de botanische betekenis van de aquarellen en anderzijds over de persoon en de rol van Clusius) geschreven door elf botanisch deskundigen uit geheel Europa en eindigt met de weergave van en de originele annotaties op alle aquarellen (hier verkleind en in kleur gereproduceerd). Cascade-vriendin Gerda van Uffelen had buiten enkele essays ook de eindverantwoordelijkheid voor dit laatste deel.

De Libri Picturati (1416 aquarellen) werden in opdracht van de Vlaamse edelman Charles de St. Omer vervaardigd en verzameld in 13 banden. Carolus Clusius, later prefect van de Leidse Hortus, heeft veel van de planten geleverd en zijn kennis hierover ten dienste gesteld. Het prachtig uitgegeven boek belicht de 16de eeuwse botanie op zeer uitgebreide wijze. Cascade-vrienden zullen het hoofdstuk over sierplanten (o.a.anjers, papavers, sleutelbloemen, bollen) ook zeer weten te waarderen. De 16de eeuwse botanie heeft met dit standaardwerk een duidelijker gezicht gekregen.  CO

Buitenplaatsen hoe treffen we ze soms aan, en wat kunnen we ermee!

Geplaatst op door
1

Na alle prachtige foto’s op de weblog en de historische weetjes is er ook een andere kant van de buitenplaatsen in 2008. In mijn werk, het historisch verantwoord beheren en renoveren van buitenplaatsen, komen we iets andere follies tegen in het veld. Wat we er mee doen?

Het is met veel kleine buitenplaatsen bijzonder slecht gesteld, dat weten vele van ons. We zien vaak de kleine pareltjes en de grote jongens die de subsidie potjes plunderen en tot rigoureuze ingrepen komen. Soms met een fantastisch resultaat, maar helaas ook soms met de conclusie was er maar vanaf gebleven.
In mijn werk kom ik op de kleine buitenplaatsen in Gelderland en op de Utrechtse heuvelrug, deze eigenaren krijgen niets aan subsidies en hulp van de overheid. Goed een NSW status, maar dat was het dan wel voor de overgrote meerderheid. Ik vind dat deze buitenplaatsen een wezenlijk onderdeel vormen van onze geschiedenis en het is vaak ongelofelijk wat er nog aan oude elementen in de tuinen zitten.

Na afgelopen jaar op de Hogeschool in Utrecht de opleiding Tuinkunst en Parken te hebben afgerond valt het mij op wat een enorme toegevoegde waarde deze opleiding met zich meebrengt. De meeste eigenaren zijn binnen 15 minuten behoorlijk onder de indruk en krijgen zin iets met het park te doen. Er heeft dan nog geen enkel onderzoek plaatsgevonden en ook voor mij is dan maar 5% van de totale aanleg zichtbaar. Maar dat is al meer dan de eigenaren zelf zien, waarvan sommige er al 20 jaar wonen.

Moet er dan direct iets gebeuren? Absoluut niet! Eerst een historisch onderzoek, eventueel natuurwaarde onderzoek, en een eerste aanzet voor het beheerplan. Maar de winst in dit gesprek van een half uurtje is dat deze eigenaar vanaf dit moment direct terughoudend is in het aanpakken van nieuwe zaken. er wordt even pas op de plaats gemaakt. Zo blijven er veel zaken behouden en is er een denkproces op gang gebracht.

Momenteel renoveer ik buitenplaats de Viersprong in Woudenberg, een totaal onbekende buitenplaats. In het prachtige boek van Catharina van Groningen over de buitenplaatsen op de Utrechtse Heuvelrug komt het zelfs niet voor, hoewel het toch een behoorlijk compleet naslagwerk is.
Een prachtig park komt onder de rommel vandaan, gehavend door de oorlog en de eigenaren rond 1970 die het allemaal niet zo nauw namen. De tuin staat na 110 jaar nog als een huis, en de natuurwaarde is enorm. Het lukt om deze tuin stukje bij beetje te herstellen, met de keuze voor de cultuurwaarde en de natuurwaarde. Geen grote grijpers in het bos, de ree komt af en toe even kijken wat er gebeurt, het gaat gewoon samen.
Zo kan het dus ook, subsidie krijgen we niet, de eigenaar moet alles zelf betalen. En toch gaat het lukken, niet in één jaar maar in 10 of 15 jaar, stukje bij beetje. We weten wat we willen en hoe we er moeten komen. Historisch onderzoek, voortschrijdend inzicht, natuurwaarde onderzoek en een beheerplan. En alles uitvoeren met deze documenten in het achterhoofd en op de werkvloer.

En straks een prachtig park van 110 jaar ouderdom, bloeiend grasland  (soorten van de rode lijst), een speltakker, en een vrijmetselaarspark. En de speltakker? Daar hebben we Mik voor. Mik moet werken en doet dat graag en vaak. Het moet zwaar zijn en liefst een beetje koud. Als iemand Mik wil inhuren voor een opening of een feest bij een landgoed. Stuur een mail en ik breng je in contact met Mik (kruising tussen een paard en een mammoet).

En tuinbaas zijn is een prachtig vak!

Richard Zweekhorst
amazinggardens@hetnet.nl