Boventuin Het Loo


Hernieuwde reconstructie van de boventuin van Het Loo  Foto: Jan Holwerda

Gisteren, donderdag 29 mei, vond de opening van de hernieuwde reconstructie van de boventuin van Het Loo plaats. Deze werd verricht door de commissaris van de Koningin in Gelderland, de heer Cornielje. Een opening bij de colonnade, in de stralende zon (na een dag met heel veel regen), kijkend over de zwierige belijningen van de ‘parterres de gazon coupés’ (grasparterres), de afpalende plate-bandes met een invulling van pril groen en na de officiële opening een bruisende cascade en Koningsfontein.

Voor de opening vond een symposium plaats. Heel erg interessant en informatief.
De heer ter Molen, directeur Paleis Het Loo, was de voorzitter en voerde het openingswoord. Een korte geschiedenis van Het Loo werd geschetst door de heer van Aggelen, Rijksgebouwendienst. Tevens een schets over Het Loo als een doorlopend project; over het project Boventuin, over aanstaande projecten als de nieuwe entree, en de reconstructie van de Rustplaatsen (zie weblog 13 maart 2006), maar ook basale projecten als verf- en herstelwerkzaamheden.

De heer Bierens de Haan,  adjunct-directeur Paleis Het Loo, vervolgde met ‘De Boventuin van Het Loo; driehonderd jaar plaats van experiment en ontwikkeling’. De tuin als proces en niet als een bevroren situatie. Nu gericht op de boventuin en verhalend over de ontwikkelen en wijzigingen in de loop der tijden. Met als voorlaatste de (deel)reconstructie van 25 jaar geleden (alweer en toch ook nog maar) en dan nu de gewijzigde reconstructie gebaseerd op nieuw historisch materiaal (kaart van Henry Reetz, zie weblog 14 nov 2006), nieuwe inzichten en 30 jaar ervaring in beheer en onderhoud. En dat de toehoorder maar doordrongen moge zijn van woorden als ontwikkeling en proces en dat naar de toekomst toe de meest recente reconstructie opnieuw geen bevroren situatie zal blijken te zijn.

De totstandkoming van de hernieuwde reconstructie werd geschetst door de heer Reulink, Heijmans Sport en Groen. Een verhaal over een uniek project met zijn beperkingen, uitdagingen, tegenslagen. Met indrukwekkende cijfers voor wat betreft aan- en afvoer; of meters leidingen, drainage, cortenstaal enz. Met beelden, en een filmpje, van een aanpak en werkzaamheden waar je geen weet van hebt als je straks door de boventuin loopt.

Het slot vormde een presentatie van de heer Groen, conservator Paleis Het Loo. Over planten en beplanting in historisch perspectief. Over 30 jaar ervaring. Over het zoeken naar een historisch verantwoorde invulling, maar ook een zo lang mogelijk seizoen met bloei, kleur en geur. De tuin moet van het vroege voorjaar tot de late herfst iets te bieden hebben aan de driehonderdduizend bezoekers per jaar.

Daarna de tuin in, de opening. Een palet van mooi, mooier, mooist. Of zoals de heer Cornielje in zijn openingswoord zei, je hebt baas en bovenbaas, en je hebt tuin en Boventuin.  JH

Cascade’s voorjaarsexcursie 2008


Park kasteel Cannenburg ‘straks’. Ontwerpschets Bleeker en Nauta.
Uit folder ‘Cannenburch Compleet’

Zaterdag 17 juni vond de Cascade voorjaarsexcursie plaats. Deze keer naar de parken van Kasteel Staverden (Staverden) en Kasteel Cannenburch (Vaassen). Mooi, bijzonder, interessant, gezellig, op je gemak nog een keer terugkomen enz.

Het park van Kasteel Staverden is na het project ‘Staverden Versterkt’ in sept. 2007 opgeleverd. De wateren zijn gebaggerd, beschoeiingen aangebracht, onderhoud aan kasteel en koetshuis heeft plaatsgevonden, oranjerie en tuinmanswoning zijn gerestaureerd, tuinmuur en muurkas hersteld en gereconstrueerd, en een groentekas en pauwenverblijf gebouwd.
De tuin heeft een eigentijdse (niet onomkeerbare) invulling van sier- en nutstuinen binnen de aanwezige historische structuren gekregen. In het aangrenzende park zijn enkele paden hersteld, taluds verbeterd, bomen bijgeplant (en gekapt zal er vast ook zijn) en aan en met heesterbeplanting gewerkt. En andere elementen die al waren zijn gebleven; de historische doolhof, tuinbanken, het pauwenbeeld, het prieel, de ijskelder.

Beelden van het verloop van de werkzaamheden zijn te vinden op de website van de uitvoerder Vaarkamp.
Vergelijk deze eens met de beelden van de excursie door Niek Ravensbergen; via Cascade website.
Zo snel kan het gaan. Volgend jaar nog eens kijken…
En klik hier voor achtergronddocumententatie over de Restauratie en Renovatie. (klik hier voor meer over Staverden zelf).

Het park van Kasteel Cannenburch was even een heel ander beeld, zeg maar gerust schrikken. Hier stonden we tot de enkels in de modder, met kaalslag rondom. Midden in de werkzaamheden van het project ‘Cannenburch Compleet’. Midden in de eerste fase van ‘waterpartijen en bouwkundig elementen’ en tweede fase van ‘park en publieksvoorzieningen’.

De introducties, in koetshuis en later buiten, maken duidelijk waarom alle betrokkenen hameren op communicatie. Achtergronden, keuzes, argumenten, toekomstbeelden en bevlogenheid maken dat je een draai maakt. Dat je door de modder en kaalslag heen gaat kijken en al iets van dat toekomstige beeld ziet schemeren. Mooi is dat. Normaal zie je wat je weet, waarover verteld wordt of wat wordt aangewezen, maar nu, nu ‘zie’ je zelfs wat nog moet ontstaan.

Voor meer details kunt u veel lezen en aanschouwen via de volgende links:
– over het project ‘Cannenburch Compleet’; met folder over project en flyer met toekomstsituatie
– over Cannenburch zelf
– en opnieuw beelden door uitvoerder Vaarkamp en Niek Ravensbergen


Park kasteel Cannenburch ’toen’,  F. Beyerink (1761) ; uitsnede uit kaart

Bijzonder is het watersysteem in en rond Cannenburch. De vijver direct rond het kasteel verkrijgt zijn water uit de slingervijvers in het bos. De vierkante vijvers ter weerszijde van de vijver om het kasteel verkrijgt zijn water uit de beek die langs de noordgrens loopt, en het bijzondere is dat deze vijvers een veel hoger waterpeil kennen dan de ‘ingesloten’ vijver.
In 1739 zijn als verfraaiing drie regelmatige waterkommen gegraven (zie kaart Beyerink). Deze zijn begin 19de eeuw vergraven tot slingervijvers, en nu het water tijdelijk omgeleid wordt en de vijvers bijna droog liggen, zijn de regelmatige waterkommen weer herkenbaar. Er werd opgemerkt dat er gevlogen zou moeten worden; luchtfoto’s zouden dit nog beter laten zien.  JH

Dag van het Park!


Hof te Dieren (Dieren) Foto: Jan Holwerda

Aanstaande zondag 25 mei is het weer zover, ‘Dag van het Park’!  Het thema van dit jaar is ‘Mooi Dichtbij’. Hiermee proberen de gemeenten en de ANWB de aandacht op mooie (groene) plekjes in de buurt te vestigen. De website www.dagvanhetpark.nl laat deelnemende gemeenten zien, en vaak ook nog detailinformatie per gemeente.


Huize Larenstein (Velp)  Bron: Gelders Archief

Wat ik ga doen? Naar de gemeente Rheden. Daar vindt net als vorig jaar het evenement Landheer voor een Dag plaats. De parken en het programma zijn op landheervooreendag.nl te vinden. Enkele krenten:
Landgoed Larenstein (Velp), met o.a. lezingen en wandelingen door docenten van Hogeschool Larenstein
Hof te Dieren (Dieren), met o.a. wandeling langs grote historische prenten en tentoonstelling
Landgoed Heuven (Rheden), met o.a. een lezing over de historie en wandelingen.

Nogmaals, zie landheervooreendag.nl en programma.  JH

Arboretum De Dreijen (Wageningen)

Arboretum De Dreijen in Wageningen staat onder grote druk. De universiteit gaat het terrein op de westberg helling verlaten en geeft weinig blijk van behoud van haar erfgoed. Voor veel onderwijsgebouwen worden sloopvergunningen aangevraagd en gaan er stemmen op dat het kleine Arboretum toch een waarlijk stadspark kan worden. Daarom heeft een aantal Wageningse organisaties besloten een Platform De Dreijen op te richten om te trachten waardevolle gebouwen en het Arboretum voor Wageningen te behouden.

Het platform heeft een manifest opgesteld met de vraag aan eenieder dit te ondertekenen; zie www.dedreijen.nl

Omdat het Kleine Arboretum door verschillende tuin-landchapsarchitecten is ontworpen kan ik me voorstellen dat ook u in de toekomst van het gebied bent geinteresseerd van daar deze mededeling [L.A. Springer, L.H. Baas Becking, H.F. Hartogh Heys van Zouteveen]

Nog voor de zomervakantie willen wij een bijeenkomst organiseren over het Arboretum, indien u een bijdrage kunt/wilt leveren dan houden wij ons aanbevolen. Het idee is om mensen kennis te laten nemen van het Arboretum onderleiding van gidsen (misschien zijn er onder u mensen die het Arboretum goed kennen) De conservator van het Arboretum legt iets uit over de waarde van de beplanting. En we zijn op zoek naar een goed voorbeeld van een Arboretum-Park-Tuin dat door publiek-private middelen op de been wordt gehouden. Misschien kent u een goed voorbeeld/Heeft u tips of aanbevelingen laat ons het horen.

met vriendelijke groet,
Rita van Biesbergen
0317 422569
06 1450689


Ansicht met de toenmalige Rijkstuinbouwschool (begin 19de eeuw).
Daar waar Leonard Anthony Springer (1855-1940) de eerste docent tuin- en landschapsarchitectuur was (1897-1900).

Klik voor meer over de Botanische tuinen Wageningen Universiteit

Soestdijk Sculptuur (2)

Zaterdag 3 mei een wandeling gemaakt in het park van Paleis Soestdijk om naar de beeldententoonstelling te kijken. De beelden van het ‘Museum Beelden aan Zee’ zijn voornamelijk uitgestald langs het wandelpad rondom de grote vijver van Zocher sr. Gelukkig worden de bezoekers door middel van een foldertje ook verleid om aandacht te schenken aan de gedenknaald Quatre Bras van Abraham van der Hart (1815), aan de oude 17de en 18de eeuwse tuinvazen voor en achter het paleis en bij de oranjerie en aan de witte tuinbank (kopie) à la Daniel Marot.

De moderne beelden in het park zijn op zich zelf zeker soms intrigerend, maar kunnen mij als aanvulling op Zocherxe2x80x99s werk niet echt bekoren. Ze zijn te klein, te laag, en staan veelal in de schaduw van bomen en struiken. Ze hebben meestal geen achtergrond en zijn vaak te donker van kleur (brons, ijzer, donkere natuursteen) om echt op te vallen in een groene bos – omgeving. Eigenlijk voegen ze niets toe aan de enorme overweldigende xe2x80x98natuurxe2x80x99 van de Zochers. Ze leiden eerder af van hun bedoelingen en dat is jammer. De Springertuin (niet uit 1915, maar uit 1919!) met zijn beelden en rotspartijtje is niet bij de beeldententoonstelling betrokken. Misschien kunnen we aan de geschiedenis van dit tuintje volgend jaar eens aandacht besteden?  CO
(voor tentoonstellingsdetails zie hier)

Marmeren beeld onder bomen in Springertuin. Foto: Oldenburgers Historische Tuinen.

Tuinen editie Historische Woonsteden & tuinen

Het eerste nummer van 2008 van Historische Woonsteden & tuinen is geheel gewijd aan tuinen en tuinarchitecten:
De tuin van het Stoclehuis in Brussel
Drie Duitse tuinarchitecten [die in Belgie actief waren in de negentiende eeuw,Petersen, Fuchs en Keilig]
Het park van het kasteel Gruuthuyse
Dijkenburg [Noordwijk], een onbekend werk van Gijsbert van Laar
Het park Walkiers [de eerste Engelse tuin in Belgie]
Slingertuinen in Groningen
De tempelruine te Beloeil

Tineke Scholtens

En als toevoeging:
Over Dijkenburg verscheen in 2007 het boek De historie van Dyckenburch, de geschiedenis van de buitenplaatsen aan het Westeinde, van de hand van dr. Elizabeth den Hartog en drs. Marca Bultink (zie hier)


Plaat CLXXIV, Gezicht op een bevallig Landgebouw, met deszelfs beplanting
Magazijn van Tuin-sieraaden van Gijsbert van Laar (vanaf 1802)

Het artikel in bovengenoemd tijdschrift meldt ‘Deze buitenplaats heeft veel weg van het Dijkenburg uit de tijd van Hoog [vanaf 1805].

De Tuinen van Vollenhoven, Frieda Heykoop (boekje)

Op vrijdag 18 april jl is op Vollenhoven (De Bilt) een boekje gepresenteerd en aangeboden aan de burgemeester met de titel De Tuinen van Vollenhoven. De auteur, Frieda Heijkoop, is al jaren bezig met onderzoek naar het huis, de buitenplaats en de bewoners. Van haar hand verscheen al eerder een boekje over de geschiedenis van Vollenhoven met de titel Drie dagen Vollenhoven.

Deze nieuwste loot biedt een blik op het besloten gedeelte van het park achter het fraaie vroeg 19de-eeuwse landhuis. De prachtige foto’s worden begeleid door een informatieve tekst.
Het boekje van 40 pagina’s kost xe2x82xac 7.50 en is te bestellen via www.landgoedvollenhoven.nl [aldaar in linkermenu Produkten klikken].

Catharina van Groningen

Het is inderdaad een heel leuk boekje, en met heel fraaie foto’s. Een rondwandeling door de tuinen/het park met veel beelden en tekst van ‘het nu’, maar ook wat historische informatie. Naast een plattegrond met toponiemen is er ook een uitsnede van het ontwerp van Hendrik van Lunteren; ‘die van zolder’, zie weblog van 2 sep 2007 en 5 sep 2007.

Voor een verslag van de presentatie van het boekje, klik hier.  JH

19e eeuwse kippenhokken


Plaat CLIV, Menagerie, uit Magazijn van Tuin-sieraaden van Gijsbert van Laar (1802)

Bij de restauratie van Landgoed Dordwijk in Dordrecht zijn we bezig de plek weer in te richten waar de kippen gehouden werden. Het originele kippenhok is verdwenen en we hebben er geen afbeelding meer van. Is er een Cascade lid die voorbeelden kent van 19e eeuwse kippenhokken?

Daan van der Have
Landgoed Dordwijk

Mij (webmaster) schoten kreten als menagerie en kippenpaleis door het hoofd. Hierop kwam het volgende:  Wij denken zeker aan een kippenpaleis! Maar wel in een enigszins terughoudende uitvoering. Dus wat mij betreft kan het materiaal zowel hok als paleis bevatten.

Graag reacties in de vorm van namen, verhalen, afbeeldingen, boeken en wat al niet meer. Reacties kunt u als altijd direct op de weblog geven. Anders, en voor bv afbeeldingen en foto’s, email webmaster@cascade1987.nl


Menagerie van Oranjestein (Oranjewoud)  Foto: Jan Holwerda (2007)

‘Soestdijk Sculptuur’ en IJsheiligen


Soestdijk, Die Werra, personificatie van de rivier. Brons, 1972. Beeld van Werner Stoetzer. Foto: Joost Gieskes, 2008

Vanaf 1 mei 2008 wordt in Park Soestdijk (www.paleissoestdijk.nl) een beeldententoonstelling met ongeveer 50 sculpturen geopend, genaamd ‘Soestdijk Sculptuur’. Voor deze expositie heeft xe2x80x98Museum Beelden aan Zeexe2x80x99 in Scheveningen (www.beeldenaanzee.nl) een selectie van circa 40 internationale sculpturen uit haar omvangrijke collectie ter beschikking gesteld. Bezichtiging ervan is mogelijk aan de hand van een gratis beeldenroute-folder, maar ook kunnen parkbezoekers vanaf 2 mei 2008 deelnemen aan een speciale parkrondleiding.

Van dinsdag t/m vrijdag is het mogelijk om (zonder reservering vooraf indien plaats beschikbaar; maximaal 15 personen per groep) deel te nemen aan een rondleiding door het park, o.l.v. een deskundige gids. Dagelijks vinden er twee rondleidingen plaats op een vast tijdstip: 12.30 en 14.00 uur. Duur parkrondleiding: circa 1 uur. Tijdens de rondleiding hoort u meer over de historie van het park, de flora, de diverse objecten en de beelden die te bewonderen zijn. Meerprijs parkrondleiding:  xe2x82xac 1,00 bovenop de reguliere toegangsprijs.

Men heeft met de xe2x80x98vroegexe2x80x99 opening van deze tuinbeelden-tentoonstelling wel een gok genomen. Zoals we nog onlangs hebben ervaren is de nachtvorst nog niet voorbij en verstandig is het dan ook om tuinbeelden niet voor IJsheiligen (11 t/m 15 mei) uit hun kast te halen of naar buiten te brengen (ook niet de buxus snoeien voor half mei zoals de meesten van ons wel zullen weten). Wat kan er dan gebeuren? Ik herinner me de uiteenzetting van een zeer ervaren beeldhouwer in de Werkgroep Tuinaanleg van Het Loo, die vertelde dat bijvoorbeeld beelden van godinnen vaak gebogen armen vertonen (met een hand op de hartstreek, waar zich bijvoorbeeld een bloemenkorf van Flora bevindt), waardoor in de holte van de elleboog water kan blijven staan en als dat water bevriest, komen er scheuren in de arm of elders in het beeld. Zo zijn er talloze geheime holtes bij tuinbeelden waarneembaar; denk ook maar eens aan de plooien van klassieke kleding, zoals ook op bijgaande foto is te zien.

De opstelling van de beelden zal zijn als in een beeldentuin, rekening houdend met de toegangkelijkheid van de bezoekers en de tijdelijkheid van de expositie. Ze zullen voornamelijk geplaatst worden langs de verharde parkpaden en de vraag is dan of deze manier van plaatsen te combineren valt met overwegingen omtrent het plaatsen van beelden in historische parken. Deze worden bij voorkeur geplaatst aan het einde van zichtassen, tegen een groene achtergrond, en liefst in de zon en niet onder bomen en heesters. In het laatste geval worden beelden heel snel groen van algen-aanslag (zowel xe2x80x99s winters als in natte zomers), die heel moeilijk of niet meer te verwijderen is. En dat zou jammer zijn.  CO

Venus in voormalige Springertuin. Foto: Oldenburgers Historische Tuinen, 2007