Per 27 september 2005 verwierf de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen de buitenplaats Scherpenzeel (te Scherpenzeel) in erfpacht. Ten gevolge van de overdracht kwamen onlangs ook enkele architectuur- en tuinarchitectuurtekeningen van de hand van de (tuin)architect Samuel A. van Lunteren in bezit van de stichting. Voor ons is natuurlijk het tuinontwerp van Samuel van Lunteren (gedateerd 1859) het meest interessant.

Huis Scherpenzeel, Cornelis Pronk (1731)  Bron: Kastelen in Nederland

Op een tekening van C. Pronk uit 1731 is te zien dat het kasteel veranderd is in een statig landhuis. Na een verbouwing aan het begin van de 19de eeuw, kreeg de architect en tuinarchitect S.A. van Lunteren in 1854 een verbouwingsopdracht. Vanaf 1857 werden interieur en exterieur van het gebouw in neogotische stijl veranderd. Hierin werd ook de parkaanleg betrokken. In 1859 maakte Van Lunteren een ontwerp voor een nieuwe aanleg rond het huis. Tot zijn overlijden in 1877 is Van Lunteren met de restauratie van huis en park bezig geweest.

Huis Scherpenzeel  Foto: A. Speelman (2007)  Bron: webshots

In 1980 is sprake van een nieuwe restauratie in opdracht van de gemeente Scherpenzeel; toen zijn de plannen van Samuel van Lunteren weer als uitgangspunt genomen. Het park uit de tijd van Van Lunteren was nog duidelijk herkenbaar, hoewel de slingerende vormen wat waren afgezwakt. Wel zijn de oorspronkelijke zichtlijnen behouden, evenals de vijvers en de open grasvelden. De tuinarchitect Hugo Poortman was de ontwerper van een rosarium aan de zuidkant van het huis (sinds WO II verdwenen). Ook Leonard Springer werkte hier aan het begin van de 20ste eeuw.
Sinds 1983 vormen het gerestaureerde neogotische huis, het koetshuis, de tuinmanswoning en 6 ha negentiende-eeuws landschapspark (met resten van een ijskelder), weer een hechte eenheid. Sinds 2000 is het totaal ensemble een beschermd rijksmonument.

Zie ook het artikel van Wanda Waanders. Drie generaties Van Lunteren aan de Servetstraat te Utrecht: bekwaam in het kweken van bomen en gewassen, aanleggen van parken en het bouwen van huizen. Cascade Bulletin voor Tuinhistorie. Jg. 9 (2000), nr.2.p. 5 t/m 33.  CO

Park Huis Scherpenzeel, S.A. van Lunteren (1859)
Foto: Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen